Page Text
________________
ખીલી-અટ ૧૩૦
ખુ કે ઈજા થતાં નીકળી આવતી હાડકાની કરચ. [વએ જિઓ ખીસું - “ખી’–ખર્ચ.] અંગત ખાનગી ખર્ચ પેતિયાં (. પ્ર.) ચિંતા કે જવાબદારીને અભાવ કરવાની રકમ
[કશું જ નથી તેવું, કંગાલ ખીલીખટ શ્રી. જિઓ “ખીલી' દ્વાર.] (લા.) નડતર, ખીસા-ખાલી વિ. [જ એ “ખીચું' + ખાલી.] જેના ખીસામાં હરકત, અડચણ
ખીસા-ખુવાર વિ. જિઓ ખીસું + ખુવાર.] (લા.) ખૂબ ખીલી-પસિયારાં ન., બ. વ. જિઓ ખીલી” દ્વાર.] જ ઉડાઉ, ખરચાળ
અંદર ખીલી રાખવાથી ઉઘાડવાસ થાય તેવાં બરડવાં ખીસા-ચેર . જિઓ ખીચું' + સં], ખીસા-ફાટ વિ. ખીલી-પસિયારું વિ. જિઓ “ખીલી' દ્વારા.] જેમાં ખીલી જુએ “ખીચું' + “ફાડવું.”] ખીસું ફાડી-કાતરી ચેરનાર
અને પાંખિયાં હોય તેવું (ચુડલી સાંકળાં વગેરે ધરેણું) ખીસા-બત્તી સ્ત્રી. [જુ એ “ખીચું' + “ખરી.'] ખીસામાંખીલી-પાંખિયાં ન., બ. વ. [જ એ ખીલી'+ ‘પાંખિયું.'), ગજવામાં રહે તેવી વીજળી-બત્તી, “ર્ચ” ખીલી-પાંચી સ્ત્રી. જિઓ ખીલી' દ્વાર.] જ એ ખીલી- ખીસા-ભ૨૨) વિ. [જ એ ખીસ” + “ભરવું’ + ગુ. “ઉ” પસિયારાં.'
“ઉ” ક. પ્ર.], ખીસા--માર વિ. [જ એ ખીસં' + ભારવું] ખીલો છું. (સં. શી > પ્રા. વીસ-] ઉપર માથું બાંધેલો (લા.) લાંચિયું, રુવતાર અથવા જાડાઈવાળે અને નીચે અણીવાળે લાકડાનો ચા લોઢા ખીસામારી સી. [ + ગુ. “ઈ' ત. પ્ર.] ખીસામારનું કામ વગેરે ધાતુઓને ઘાટદાર લંબાઈ લેતો ટુકડો, ખંટો. (૨) ખીસું ન. [૩. કીસ] ગજવું, જ, ધું જ. [-સાનું તર દેશી ચરખા પાસે ખાંધળિયે બાંધવા જમીનમાં ખેડાતું (રૂ.પ્ર.) માલદાર, તવંગર, પૈસાદાર. -સામાં ઘાલવું (કે કાણાવાળું લાકડું. (૩) વડું. (૪) (લા.) એક ઢેરને મૂકવું) (રૂ. પ્ર.) ન. ગણકારવું. -સાં તર કરવાં (રૂ.પ્ર) બાંધવા જેટલી જગ્યા. (૫) નડતર, અડચણ. [લા ઠેકા પસાદાર થવું. ૦ તર કરવું (કે થવું) (રૂ.પ્ર.) પસાદર થવું. (રૂ. પ્ર.) અડચણ કરવી, (૨) મુકામ કર. -લાને રે ૦ ભરવું (રૂ.પ્ર.) લાંચ લેવી] કૂદવું (રૂ. પ્ર.) મેટાના આધારે રહી માણવું. -લે અવિવું ખટલિટ-ળિયાળું જુએ “ખિટલિયાળું.' (રૂ. પ્ર.) ઠેકાણે પડવું, લે ખાળે થવું (રૂ. પ્ર.) નાશ ખટાણું જુઓ “ખિટલિયાળું.” પામવું. -લે બંધાવું (બધા) (રૂ. પ્ર.) ધંધે કે નોકરીએ ટી સ્ત્રી. (જુઓ “ખેટ' + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય, ભીંતમાં ચડવું. -લે બાંધવું (રૂ. પ્ર.) ધંધે ચડાવવું. (૨) ખાતરી જડેલી કે બેસેલી લાકડાની ખીલી, ખીટી. (૨) નાના ખીંટો. કરવી. ૦ કેક (રૂ. પ્ર.) મજબૂત કરવું. ૦ થઈ જવું [૦એ પતિયાં (રૂ. પ્ર.) જુએ “ખીલીએ પિતિયાં.'] (કે થવું) (રૂ. પ્ર.) અચંબો પામવું. ૦મજબૂત હે ખટે જુઓ “ખી.” (રૂ. પ્ર.) મેટી વગ હોવી. ૦ લજવ (રૂ. પ્ર.) કલંક ખુજાસ ન. ઝેર, દ્વેષ, વેર લાગે તેવું કામ કરવું].
ખુટાડવું જુઓ “ખટ'માં. ખીવવું અ. કેિ. વીજળી થવી. (૨) ઝબૂકવું, ચમકવું ખુટામણ ન. [જ એ “ખટવું' + ગુ. “આમણ” ક. પ્ર.]. ખીશ(-) (-૨૩) સ્ત્રી. [સં. હાથ-સર> પ્રા. વરૂ સર !.] બેટ, ઘટ. (૨) (લા.) વિશ્વાસઘાત ઉત્તરાયણના દિવસ. (૨) મકરસંક્રમણને દિવસ (અત્યારે ખુટાવું એ ખૂટવું'માં. અંગ્રેજી જાન્યુઆરી મહિનાની ૧૪ મી તારીખ દિવસ, ખુહ ખુદ ક્રિ. વિ. [રવા.] ઉધરસને અવાજ આવે એમ મુળમાં તે ૨૨ મી ડિસેમ્બરને). (જ.).
ખુડ(-૨)ચન ન. કચુંબર, કુચન ખીસકવું અ. ક્રિ. [રવા.] ખસકવું, સરકી જવું. ખીસકાવું ખુઈ(-૨)દ(-ધીમ પું. એક છેડે સીસાના ગઠ્ઠા પર ચામડું ભાવે, જિ. ખિસકાવવું પ્રે., સ. ક્રિ
મઢેલું હોય તે પટ્ટો ખીસ (-સ્ય) અ. નકામા હેવું એ. (૨) હેઠની બહાર ખુઢ(-૨)દિ ય વિ., પૃ. [જઓ “ખુડ(૨)દો' + ગુ, “ઇયું” નીકળેલો દાંત. (૩) દાંત કચડવા એ
ત. પ્ર.] સિક્કાઓના પરચુરણને વેપાર કરનાર વેપારી ખીસખેરી (ખીસ્ય-) , [જઓ ખીસ' + ફ. ખેર' ખુ(-૨) ૫. ફિ. ખુદે 3 સિક્કાઓનું પરચૂરણ, (૨) પ્ર. + ગુ. “ઈ' ત. પ્ર.] (લા.) કુપતા, કંજુસાઈ
(લા.) ચૂરેચૂરા, મુકેભકા. [૦ કર, ૦ કરી ન(નાંખવે, ખીસર (-૨) જુએ “ખીશર.’
૦ કાઢ, ૦ કાઢી ના(નાં) (રૂ. પ્ર.) ખતમ કરવું] ખીસવું અ, કિં. [૪] જુઓ “ખસવું.”
ખુદ(૨)ધમ જુઓ ખુડદમ.” ખીસા-કાતરુ વિ.જુઓ ખીસું +‘કાતરવું’ + ગુ. “ઉ” કુ. ખુડમાસી સ્ત્રી. ખુરસી પ્ર.], ખીસા-કાપુ વિ. [જુએ ખીસું' + “કાપવું” + ગુ. ' ખુડી કે. પ્ર. [રવા.] બાળકને મેટી ઉધરસ કે નાની ઉધ5. પ્ર.] ખીણું કાતરી ચોરી કરનાર ચાર, ગજવા-કાતરુ. રસ આવે ત્યારે એને માથે હાથ મૂકી કરવામાં આવતું (૨) (લા.) શાહી ચા૨, સારા દેખાવને (ચાર.). (૩) એવો અવાજ દગલબાજ, ધૂર્ત
ખુણિયાળું વિ. [જુઓ ખૂણિયો' + ગુ. “આળું' ત. પ્ર.] ખીસાકેશ૮-૫) કું. જિઓ ખીસું + સં.] ખીસામાં રહી ખણિયાવાળું, ખણાવાળું જાય એવડો નાના કદને શબ્દકેશ
ખુતબે પું. [ અ. ખુબહ ] ઈશ્વર-સ્તુતિ (૨) ઉપદેશ, ખીસા-ખરચ, ખીસાખર્ચ ૫., ન. [જ ઓ “ખીચું' - ખુતાવું, ખુતાવું એ ખૂતમાં. ખપર'-ખર્ચ.], ખીસાખરચી, ખીસાખર્ચી સ્ત્રી. ખૂબે જુએ ખુતબો.”
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |