Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 57

અગન-ગાડી]
[અગર- ગર
અગન-ગાડી (-ન્ય- સ્ત્રી. [+ જુઓ “ગાડી'.] આગગાડી, અ-ગમનીય વિ. [સં.] જ્યાં જઈ ન શકાય તેવું. (૨) (લા.) રેલવે ટ્રેન’
જે સ્ત્રીઓ સાથે સંભોગ ન કરી શકાય તેવી (સ્ત્રી) અગન-ગીર ન, [ + ફા. પ્રત્યય] અગ્નિ રાખવાનું વાસણ, અંગીઠી અગમ-૫૭મ વિ. [જ “અગમ + સં. પશ્ચિમ> પ્રા. અગન-શીશી -ન્ય-) સી. [+ જુઓ “શીશી'.] કઈ વસ્તુને પfઇમ] અગાઉનું તેમજ પછીનું(૨) આગળ-પાછળનું
અગ્નિમાં તપાવવા માટે વપરાતી કાચની શીશી, (૨) ગરમી અગમ-પંથ (પથ) પું. [જ “અગમ' + “પંથ'] ન પહોંચી માપવાની સળી, થર્મોમીટર'
શકાય તેવો માર્ગે, ઈશ્વરપ્રાતિને માગે અગાશ વિ. [ગ્રા.] આકાશમાં પહોંચે તેટલું ઊંચું અગમ-બુદ્ધિ સ્ત્રી, જિઓ “અગમ સં.1 અગાઉથી વિચારી અગબાય પં. એ નામનું એક ઝાડ
લેવાની ક્રિયા કે શક્તિ, અગમચેતી. (૨) વિ. અગમચેતીઅ-ગભીર વિ. [સં.] ઊંડું નહિ તેવું, છીછરું
વાળું, ભવિષ્યને પહેલેથી વિચાર કરનારું અગમ છું. [સં. માજમ વિદથી માંડી ઉતરી આવેલાં ધર્મ- અગમ-બૂધિયું વિ. [જુઓ “અગમ + સં. દિન-> પ્રા. શાસ્ત્રોને સમૂહ. (૨) પરંપરાથી ઉતરી આવેલ ધર્મ. (૩)
–] અગમ-બુદ્ધિવાળું પરંપરાથી ઊતરી આવેલું જ્ઞાન
અગમ-ભાખી વિ. [જુઓ “અગમ + “ભાખવું' + ગુ. “ઈ' અ-ગમ વિ. [સં. શાશ્વ > પ્રા. અામ] જાણી – પહોંચી ક.પ્ર.] ભવિષ્યની વાત અગાઉથી કહેનારું ન શકાય તેવું, અગમ્ય. (૨) (લા.) વિકટ, મુકેલ. (૩) અગમ-લીલા ઢી. જિઓ “અગમ'+સં.] જુઓ “અગમ-એલ. અગાઉથી જાણી શકાય નહિ તેવું, ભાવી, ભવિષ્યનું
અગમ-વાણુ સી. [ઓ “અગમ' + સં.] આગમ-વાણી, અગમ વિ. સં. અગ્રિમ > પ્રા. અમિ ] સામે રહેલું. (૨) વેદવાણી, શાસ્ત્રવચન
[તેવી વાણી, ગૂઢ વાણું પહેલું, આરંભનું. (સમાસના પૂર્વપદ તરીકે ગુ. માં જોવા મળે અગમવાણી સ્ત્રી, જિઓ “અગમ' + સં.] સમઝી ન શકાય છે: “અગમ-બુદ્ધિ” “અગમચેતી' વગેરે)
અગમ-વાણી સ્ત્રી, જિઓ “અગમ + સં.] ભવિષ્યની વાત અગમ-એલ . જિઓ “અગમ' + સં. વેસ્ટ સી.] ન જાણી અગાઉથી કહેવી એ, ભવિષ્યવાણી, આગાહી શકાય તેવી કુદરતની સૃષ્ટિના સંચાલનરૂપી રમત, અગમલીલા અગમાની વિ., પૃ. સિં. અગ્રિમ>પ્રા. અમિ ] આગળ ચાલઅગ-અગિયું ન, બાજરો મગ અને ચોખા એ ત્રણેને સાથે નાર, અગ્રેસર, અગ્રણી, નાયક, નેતા
એ ક્રિયા ભરડી રાંધી તૈયાર કરેલું ખાઘ, ભરડકું
અગમાળું ન. જમતી વખતે ભાત અને દાળ થાળીમાં ચાળવા અગમ-ચેતી સ્ત્રી. [જ “અગમ + “ચેતવું' + ગુ. “ઈ' અ-ગમો . [+ જઓ “ગમે.] ન ગમવું એ, અણગમ, અભાવ. કુ. પ્ર] બનાવ બન્યા પહેલાં ચેતી જવાની ક્રિયા, ભવિષ્યના (૨) (લા.) કંટાળે બનાવ વિશે અગાઉથી ચેતવાની શક્તિ, રિ-સાઇટ' [૦વાપરવી અ-ગમ્ય વિ. સં.] જેના સુધી પહોંચી ન શકાય તેવું. (૨) (ઉ.પ્ર.) અગાઉથી ઉપાય કરવા ].
ન સમઝાય તેવું. (૩) ન મળી શકે તેવું. (૪) (લા.) નિષિદ્ધ. અગમ-શાની વિ. જિઓ “અગમ' + સં., મું.] અગમ્ય બ્રહ- (૫) જેની સાથે યૌન સંબંધ કરી ન શકાય તેવું, અગમનીય તત્વનું જ્ઞાન ધરાવનાર બ્રહ્મજ્ઞાની
અગમ્ય(–મ્યા)-ગમન ન. [સં.] અગમ્ય ગણાયેલી કી સાથેના અગમ-અગમ ન. [‘અગમ દ્વિભ] મેળ વિનાની વાત. યૌન સંબંધ
[નાર (પુરુષ) (૨) કિ.વિ. વારંવાર [ ળવું (રૂ.પ્ર.) મેળ વિનાની વાતો અગમ્ય(–મ્યા)-ગામી વિ, . [સ., ] અગમ્યાગમન કરકરવી ]
[ભવિષ્યની સૂઝ ધરાવનારું, ભવિષ્યવેત્તા અગમ્યતા સ્ત્રી. સં.] અગમ્યપણું. (૨) ગૂઢતા. (૩) ગહનતા, અગમ-દશ વિ. [ઓ “અગમ'+સે, મું.] અગાઉથી વિકટતા
[(ન.ય) અગમ-દષ્ટિ સ્ત્રી. [જ “અગમ' + સં.] ભવિષ્યને વિચાર અગમ્યવાદ છે. [સં.] ગુઢવાદ, રહસ્ય-વાદ, ‘મિસ્ટિસિઝમ” કરવાની શક્તિ
અગમ્યવાદી વિ. સં., મું] ગુઢવાદમાં માનનારું, રહસ્યવાદી અગમ-દોરો પં. જિઓ “અગમ + દરે'] સવારીના ઘોડાને અગમ્યાગમન જુએ “અગમ્ય–ગમન'. હાંસડીને ઠેકાણે બનાતની બે-સરી ચીપને કરવામાં આવતો અગમ્યાગામી જુએ “અગમ્યગામી”. શણગાર
અગર પું. [સ, અસર, મહીં હિમાલયની તળેટીના પ્રદેશમાં અ-ગમન ન. સિ.] ન જવું એ
થતું સુગંધીદાર વૃક્ષ, કૃષ્ણચંદનવૃક્ષ. (૨) ન. અગરના વૃક્ષનાં અગમન કિ.વિ. સં. અગ્રિમ) પ્રા. અવિનમ] અગાઉથી, છાડિયાં ભૂકો વગેરે આગળથી, પહેલેથી
અગર પું, બ.વ. [સં. માર] જ્યાં મીઠું તૈયાર કરવામાં અગમ-નિગમ ૫, બ.વ. જિઓ “અગમ' + સં.] વિદથી આવે છે (ત્યાં મીઠાને વિશાળ સમૂહ હેવાને કારણે તેવું
માંડી ઊતરી આવેલાં ધર્મશાસ્ત્રોનો સમૂહ. (૨) કુદરતનાં સ્થાન તેની ભેદી કે રહસ્યમય ચર્ચા-વિચારણા જેમાં છે તેવું અગર ઉભ. [.] જો. (૨) અથવા, નહિતો. (૩) કદાપિ પારંપરિક શાસ્ત્ર
[સિઝમ' અગર-ચંદન (—ચન્દન) ન. [જુએ “અગર”+ સં.] સુગંધીદાર અગમ-નિગમ-વદ . [+ સં. ] રહસ્યવાદ,ગુઢવાદ, ‘મિસ્ટિ- કૃષ્ણચંદન
સુગંધી પદાર્થોને કે અગમનિગમવાદી વિ. [ + સં., S. ] વેદાદિ શાસ્ત્રોમાં અગર છે. જિઓ “અગર”+ “જે' નિરર્થક] અગર વગેરે માનનાર. (૨) કુદરતનાં તવામાં રહસ્ય રહેલું છે એવા અગર ઉભ. [ફા. અગ-ચેહ] જોકે, યદ્યપિ. (૨) અથવા તો સિદ્ધાંતમાં માનનારું, “મિસ્ટિક', “મિસ્ટિકલ' (બ.ક.) અગર-ગર ક્રિવિ. આસપાસ. (૨) ૫. પડેશી