Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 457

ક-પેઢું
+ જુએ
ટ્ટ, પ્ર.]
હલકી પ્રકારનું ધાન્ય. [ ॰ કેળવવું (-કૅ-) (રૂ. પ્ર.) હલકાં કે નબળાંને તૈયાર કરવાં] -ધાડું વિ. [સં. ‘ધેલું'+ગુ. ખરાબ રીતે ધેાયેલું. (૨) ધેાણ પડી ગયેલું ક-શ્વેાણ (-ધાણ) ન. [સં. +જુએ ધેવું' + ગુ. ‘અણ’ ‡. પ્ર.] મૈલ ન નીકળે એમ સંભાળ વિના ધેનું એ. (૨) વિ. એ રીતે ધાવામાં આવેલું, ક-ધેાઢું
-ધાણી (-ધાણી) સ્ત્રી. [સં. શું+જુએ ધેાવું’+ ‘અણી’ રૃ. પ્ર.] ખરાબ ધેાલાઈ, મેલ રહી ગયા હાય તેવી ઘેલાઈ -ધાણુ' (-ધાણું) વિ. [સં. વ્યુ + જુએ ‘ધેવું’ + ગુ, અણું કૃ.પ્ર.], ક-શ્વેતું વિ. સં. ૢ + જુએ ‘ધેલું’+ ગુ. ‘તું' કૃ.પ્ર.], -ધાવણ વિ. [સં. સ્ક્રુ + જ ‘ધેવું' + ગુ. ‘અણ' કૃ.પ્ર.] જુએ ‘ક-ઘેટું.’
કનક ન. [×.] સેાનું (ર) (લા.) ધન, દેાલત. (૩) પું. કાળા ત્રા (વનસ્પતિ-ખેડ)
કનક"તારા હું., ખ.વ. [સં.](લા.) ફુલઝર જેવું એક દારૂખાનું કનક-દંડ (-દણ્ડ) પું. [સં.] સેનાના ખેાલરાવાળા
દંડ, સેાનાની છડી
રાજ*
[ણિક દવા. (આયુ.) કનક-પ્રભા સ્ત્રી. [સં.] તાવ અને ઝાડા માટે એક રાસાકનક-પ્રાસાદ પું. [ર્સ.] થાંભલા છત વગેરેમાં સેાનાનાં પતરાં જડયાં હાય કે સેનેરી રંગ લગાવ્યા હાય તેવા મહેલ [(ર) ધતૂરાનું ફૂલ કનક-ફૂલ ન. [+ જુએ ‘ફૂલ,’] કાનનું સેાનાનું એક ઘરેણું, કનક-મય ત્રિ. [સં.] સેનાનું બનાવેલું. (ર) સેાનેરી નક-મહેાત્સલ હું. [સં.] પશ્ચિમી પ્રકારે ૬૦ વર્ષ પૂરાં થતાં પ્રતિષ્ઠિત વ્યક્તિઓના કે સંસ્થાઓના ઊજવાતા ઉત્સવ, સુવર્ણ મહોત્સવ, ગાલ્ડન જ્યુબિલી' કનક મુદ્રા સ્રી. [સં.] સેાના-મહેર, સુવર્ણ-મુદ્રા કનક-રસ પું. [ર્સ.] ધતૂરાના રસ. (૨) ગંધક. (૩) હરતાળ કનક-રશના સ્ત્રી. [સં.] સેાનાના કંદારા કનક-લતા શ્રી. [સં] પીળા ચમેલીની વેલ કનક-વટી સ્રી. [સં.] ધતૂરામાંથી શ્વાસ ઉધરસ છણ વર વગેરેને માટે બનાવવામાં આવતી ગાળીએ. (આયુ.) કનક-વણું છું. [સં.] સેનાના રંગ જેવા ર'ગ, (૨) વિ સાનેરી રંગનું, સાનેરી કનક-‰છું. વિ. [+ ગુ. ‘ઉં” ત. પ્ર.] સેનેરી ર'ગનું, સેનેરી કનકવી સ્ત્રી જુએ ‘કનકવા' + ગુ. ‘ઈ' સ્રીપ્રત્યય ] નાના પતંગ, પતંગડી [એક જાતનું સેાનાનું ઘરેણું કનક-વેલ ( -યુ) સ્ત્રી. [ + જુએ ‘વેલ.'] (લા.) ડૉકનું કનકવા પું. [ હિં. કનકૌભા’] પતંગ, પડાઈ, કાગડિયા. [ -લાના રેટલા (ફ્. પ્ર.) એ ઊડતા પતંગ એકબીજા સાથે ચીટકાઈ જવા. -વાના સાંતરા (રૂ. પ્ર.) પતંગ ઉતારતી વખતે દેર ગૂંચવાઈ ન જાય એ માટે છૂટી છૂટી પાથરવાની ક્રિયા, ૭ અપાવવા, ॰ છેડાવવેા, સુકાવવા (રૂ. પ્ર.) પતંગ ઉડાડવામાં મદદ કરવી, પતંગને દૂર લઈ જઈ ઉડાડવામાં પતંગ ઊંચા ધરવે] કનક-સારિકા સ્રી. [સં.] સેાનેરી રંગનું આંબાની ઋતુમાં દેખાતું એક પક્ષી
.
Jain Education International_2010_04
૪૧૨
કનાગત
કનકસૂત્ર ન. [સં.] કંઠના સેાનાના દ્વારા કનકાઈ સ્રી, એ નામની એક દેવી. (સંજ્ઞા.) કનકાચલ(-ળ) પું. [+ સં. મહ], કનકાદ્વિપું. [ + સં અદ્રિ] પૌરાણિક દૃષ્ટિએ સુમેરુ પર્વત. (સંજ્ઞા.) (૨) સૂર્ય આથમતી વેળા અને ઊગતી વેળા પૂર્વ ક્ષિતિજના સેાનેરી રંગને! તે તે કાલ્પનિક પર્વત. (સંજ્ઞા.)
કનકાભિષેક કપું. [+ સં. મમિષે] વિવાદમાં જીતેલા આચાર્ય કે વિદ્વાનના (પવિત્ર પાણી ભરેલા) સેનાના કુંભાથી કરવામાં આવતા અભિષેક કનકારિષ્ટ પું. [+સં, મલ્ટિ] ધતૂરાના રસમાંથી શ્વાસ ઉધરસ સળેખમ વગેરે રેગેને માટે બનાવવામાં આવતી પ્રવાહી દવા. (આયુ.) [સિંહાસન કનકાસન ન. [+સ, માન] સેનેથી મઢેલું, રાજકનસૂશ છું. કનકવા, પતંગ
કનકેજજવલ(-ળ) વિ. [ સંનTM + રવ] સેાનાના જેવું ઊજળુ, તેજદાર [મહેસવ, ગોલ્ડન જયુબિલી’ નોત્સવ પું. [+સં. SH] કનક-મહેાત્સવ, સુવર્ણકનખડી સ્ત્રી. એ નામની એક વનસ્પતિ
*નજર સ્ત્રી, [સ, વ્ + જુએ ‘નજર.’] જુએ ‘કુદૃષ્ટિ.’ કન("ને)-ગત (૫) શ્રી. [જુએ ‘કનડવું' + ગત.Ö'], -તી સ્ત્રી, [+ગુ. ‘ઈ' સ્વાર્થે ત. કરવું એ, હેરાનગતી, પજવણી. અડચણ
પ્ર.] કનડવું-હેરાન (ર) નડતર, હરકત,
મુન્ન(ને)વું સ. ક્રિ. [સં. ૢ + જુએ નડવું.'] નડવું, હરકત કરવી, વિઘ્ન કરવું. (ર) પજવવું, હેરાન કરવું નોટ પું. [જુએ ‘કનડવું' + ગુ. આર્ટ' રૃ. પ્ર.]
કનડગત
કન-ફૂલ ન. [સં. f-> પ્રા. 7 + જુઓ ફૂલ,’] સ્ત્રીએનુ કાનમાં પહેરવાનું એક ઘરેણું, કનકકુલ કન-ફ્રેડ પું. [ર્સ, l> પ્રા. TM + જુએ ‘કેડવું.’] કાન અને ગળા વચ્ચેની કાથળીના સેાજો, ગાલ-પચાળિયાં કન(-ને)૨ (૨૫) શ્રી. સૌરાષ્ટ્રમાં સમુદ્રકાંઠે કોડીનાર પાસે
મળતી માછલીની જાત
કનરસિયું વિ. [સ, નૈ-રક્ષ>પ્રા. જન્તરણ + ગુ. ઇયું' ત. પ્ર.] ગાયું ખાવનું વગેરે સાંભળવાનું શે।ખીન, સંગીત-પ્રિય
કનવઈ (કનર્વ) સ્ત્રી. માટીવાળી જમીનની એક જાત નવા સ્ત્રી. દરકાર, ચિંતા
[ક્રિયા નવાઈ શ્રી. [સ, ń>પ્રા. વૃન્ન દ્વારા] કાન વીંધવાની કનવાર (-રય) સ્ત્રી. કનવા, દરકાર, ચિંતા, કાળજી. (ર) ખણખેાજ, પંચાત. (૩) પરવા, તમા કનશ("સલાઈ, કન-સલેા પું. કાનખજરાની એક જાત કન(-ના)સ્તર ન. [અં. ‘નિસ્ટર્’] વાંસ અથવા ધાસની ચીપાની ટાપલી અથવા કીડેયેા. (૨) નેતર અથવા વાંસની ચીપાની ગૂણ, (૩) ખાંડ ભરવાની ગૂણ, (૪) પડે, શીકી, (પ) ટિનના પતરાના દાબડા
કનંગર (કનગર) પું. પથ્થરનું એક જાતનું એાર નાગત પું. આસે। માસને। કૃષ્ણપક્ષ. (ર) મરણક્રિયા,