Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 151

અમાર્જનીય
અ-માર્જનીય વિ. [સં.] સાથે ન કરી શકાય તેવું. (૨) (લા.) જેની માફી આપી શકાય નહિ તેવું. (૩) જેનું પ્રાયશ્ચિત્ત થઈ શકે નહિ તેવું
અ-માર્જિત વિ. [સં.] સાફ નહિ કરેલું, (૨) સંસ્કાર કર્યા
વિનાનું
વિનાનું
અ-માર્મિક છે. [સં.] મર્મભેદી નથી તેવું. (૨) ગૂઢ અર્થ અમાવ(વા)સી(–ન્યા) શ્રી. [સં. મમા = અર્ધ. અડધે માસ વીત્યે છેલ્લે દિવસ, પુનમિયા મહિના પ્રમાણે], અમાસ શ્રી. [સં. અમાવસી≥ પ્રા. અમાલતી] અંધારિયા પક્ષના છેલ્લા દિવસ, અમાવાસ્યાને દિવસ અમા(માં)સવું સ. ક્રિ. માટીના કારા વાસણને શરૂઆતમાં વાપરતી વખતે અંદર છાસ ને લેટ નાખી સ્લે મુકી સાક્ કરવું. અમામાં)સાલું કર્મણિ,, ક્રિ. અમ ્માં)સાવવું પ્રે., સ.ક્રિ. [વું'માં. અમા(માં)સાવવું, અમા(–માં)સાથું જુએ અમા⟨–માં)સઅમાસા ક્રિ. વિ. ક્ષણવાર માટે, ક્ષણભર અ-માંગલિક (-માલિક−)વિ. [સં.] અમંગળ, અશુભ. (૨) અહિતકર, અકલ્યાણકર
અ-માંદ્ગલિક (-માલિક-) વિ. [ર્સ,] માંડલિક-સામંતન હાય તેવું, ખંડણી ન ભરતું. (ર) સ્વતંત્ર સત્તાધારી અમાંત (અમાન્ત) વિ. [સં. અમા+મન્ત] અમાસને દિવસે મહિના પૂરા થાય તેવું (માસ-મહિને વગેરે) અ-માંસ (-મા°સ) વિ. [સં.] માંસ જેમાં નથી તેવું. (૨) માંસ સિવાયનું. (૩) (લા.) દૂબળું, કમોર અ-માંસભક્ષક (–મા॰સ-)વિ [સં.], અ-માંસભક્ષી (-મા”સ-) વિ. [સં., પું.] માંસ ન ખાનારું, શાકાહારી અ-માંસલ (-મા॰સલ) વિ. [સં.] જેનું શરીર ભરેલા સનાયુએવાળું નથી તેવું. (ર) (લા.) તાકાત વિનાનું, નબળું અમાંસવું જુએ અમાસવું.' અમાંસાવું કર્મણિ,, ક્રિ. અમાંસાવવું છે. સક્રિ
અમાંસાવવું, અમાંસાવું જુએ અમ(--માં)સવું’માં. અમાંસાહાર (–મા॰સા−) પું, [ર્સ, અ—માજ્ઞ + STT15] માંસના આહારના અભાવ, શાકાહાર
૧૦૬
અ-માંસાહારી (–મા॰સા-) વિ. [સં., પું.] માંસના આહાર ન કરનારું, શાકાહારી [અપાર અ-મિત વિ. [સં.] માપેલું ન હોય તેવું. (૨) અમાપ, મત-જ્ઞાનન. [સં.] બધું જાણવું એ, જ્ઞાનની અપારતા અમિતજ્ઞાની વિ. [સં., પું] અપાર જ્ઞાન ધરાવનારું, સર્વજ્ઞ અમિતતા સ્ત્રી. [સં.] અપારતા અમિત-તેજ વિ. [સ, મિસ-તેન] અમાપ—અપાર તેજવાળું અમિતાક્ષર વિ. [+ સં. મક્ષ] અક્ષરે વર્ષોંની સંખ્યાના ચાસ માપ વિનાનું. (૨) (લા.) અપદ્યાગદ્ય અમિતાશન વિ. [+ સં. મરાન] માપ વિનાનું ખાનારું, અકરાંતિયું લિવા એ અમિતાહાર હું. [+ સં. આદાર] માપ વિનાના ખારાક અમિતાહારી વિ.સં., પું.] હું ખાનારું, અકરાંતિયું,
ખાઉધર
અમિત્ર પું. [ + સં., ત.] મિત્ર નહિ તેવે, શત્રુ
Jain Education International_2010_04
અમીર-શાહી
અમિત્ર-વાત હું. [સં.] શત્રુની હત્યા આમિત્ર-થાતક વિ. [સં.], અમિત્ર-ધાતી વિ. [સં., પું.],
શત્રુની હત્યા કરનાર
અમિત્ર-તા સ્ત્રી. -ત્વ ન. [સં.] શત્રુતા, દુશ્મની અ-મિથ્યા વિ. [+સેં., અવ્યય] ખેહું નાહે તેવું અમિથ્યાત્ત્વ ન. [સં.] સત્ય, સાચું આમિયલ વિ. [જુએ અમલ.ૐ'] નશામાં ચકચૂર અ-મિશ્ર, -શ્રિત વિ. [સં.] મિશ્રિત ન થયેલું, સેળભેળ વિનાનું, ચાખ્ખું અ-મિશ્રણ ન. [સં.] સેળભેળ ન હેાવાપણું અ-મિશ્રણીય વિ. [સં,] સેળભેળ ન કરવા જેવું, (૨) સેળભેળ ન થાય કે ન થઈ શકે તેવું, અસિખલ’ અમી ન. [સં. અમૃત પ્રા. મિત્ર] અમૃત, સુધા, પીયા. (ર) (લા.) દયા, કૃપા. (૩) મીઠાશ, સ્નેહ, (૪) માંમાંના પાચક રસ, થૂંકે. (૫) રસકસ
અમી-કણુ પું. [+ સં.] અમૃતનું ટીપું. (ર) (લા.) મીઠપ અમી-છાંટા પું. [+જુએ ‘છાંટે’.] અમૃતનું સિંચન. (૨) (૨) (લા.) કૃપા કરવી એ. [ન(નાં)ખવા (રૂ.પ્ર.) સુખી રાખવું, સાજું-તાજું રાખવું] અમી-ઝરણું ન. [+ જુએ ‘ઝરણું'.] અમૃતા ઝરે. (ર) (લા.) મીઠપ આપનાર પદાર્થ અમી-ઝરતું [+જુએ ઝરવું'+ગુ. ‘તું' વર્ત.કૃ.] અમૃત વહાવતું. (ર) (લા.) મીઠપવાળું વિના, અનિમેષ અ-મીટ ક્રિ.વિ. [+ જ ‘મીટ’.] આંખનેા પલકારા માર્યાં અમીણું વિ. જુએ ‘અમારું”. (ગ્રા.)] અમારું અમીન્દષ્ટિ સ્ત્રી. [+ સં.] મીઠી નજર, અમી-નજર અમીન વિ. [અર.] વિશ્વસનીય. (૨) સત્યનિષ્ઠ. (૩) પું. વાલી, ‘ટ્રસ્ટી,' (૪) ગામના મેટા અધિકારી. (ર) લવાદ. (૬) મુસ્લિમ સત્તાના વખતમાં ભાગવેલા ‘અમીન’ના અધિકારને કારણે પટીદાર વગેરેમાં ઊતરી આવેલી એક અટક અમીન-ગીરી સ્ત્રી. [અર. + ફ્રા. ‘ગીર' + ફા. ઈ' પ્રત્યય] અમીનને। હોદ્દો કે અધિકાર [અમી-દૃષ્ટિ અમી-નજર સ્ત્રી. [એ! ‘અમી' + ‘નજર'.] મીઠી દૃષ્ટિ, અમીન-દારી સ્ત્રી. [અર. + ફા. ‘દાર' + ફા. ‘ઈ” પ્રત્યય] અમીનગીરી, અમીનના હો કે અધિકાર
અમીનાત સ્રી. [અર.] અમીનગીરી, અમીનદારી અમી-નિધિ પું.., સ્ત્રી. [૪ ‘અમી.’+સં., પું.] અમૃતા
ભંડાર-ચંદ્રમા
અમીર હું. [અર.] સરદાર, ઉમરાવ. (ર) શાસક. (૩) ખાનદાન કુટુંબને માણસ
અમીર-ઉમરાવ પું. [+ અર. ‘અમીર'નું ખ.વ.] અમીર અમીર-નદી સ્ત્રી. [+ ફા. ઇ' સ્ક્રીપ્રત્યય] અમારની દીકરી અમીર-જાદ પું. [+ફા. ‘ઝાક્] અમરને દીકરા અમી-ર૧ હું. [જુએ ‘અમી' + સં.] અમૃત જેવા મીઠા અવાજ અમીર-શાસન ન. [અર. + સં.] અમીર ઉમરાવાના હાથમાં સત્તા હોય તેવા રાજય-વહીવટ, એરિસ્ટોક્રસી' અમીર-શાહી સ્ત્રી. [અર. + ફા.] અમીરપણાના ઢાર, અમીરીનું અભિમાન. (૨) અમીરપણું