Shabdaratnamahodadhi Part 1

SR No.: 016067
Original Sutra Author: N/A
Author: Muktivijay, Ambalal P Shah
Publisher: Vijaynitisurishwarji Jain Pustakalaya Trust Ahmedabad
Publication Year: 2005
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 23 MB

Page 344

બાપૃચ્ચ-માપ્રચ્છન]
આપૃચ અન્ય. (મા+પૃચ્છ+ત્ત્વપ્) પૂછીને, જાણવા ઇચ્છાને.
शब्दरत्नमहोदधिः ।
આક્ષિા ત્રિ. (અપેક્ષાત્ માત: ક) અપેક્ષાથી પ્રાપ્ત. ગોવિત્ઝમ ન. જ્યોતિષશાસ્ત્રમાં કહેલ જન્મલગ્નથી
માંડી ત્રીજું, છઠ્ઠું, નવમું અને બારમું સ્થાન. આપોમવ ત્રિ. (આપ ્+વિારે પ્રાદુર્ધ્યાર્થ મયટ્) પાણીનો વિકાર, જળથી ભરપૂર, જળમય. આપોમૂર્તિ શ્રી. સ્વારોચિપ્ મનુનો એક પુત્ર, સપ્તર્ષિઓમાંના એક ઋષિ.
आपोशान न. ( आपसा जलेन अशानं अश् व्याप्तौ માવે આનર્) અપોષણ કર્મ, ભોજન પહેલાં અને પછી આચમન.
પ્રાપ્ત ત્રિ. (મા+ક્ત) ૧. પ્રાપ્ત કરેલ, ૨. મેળવેલ, પહોંચેલો, ૩. જાણેલ, સુપરિચિત, ૪. વિશ્વાસ પામેલ, પ. યથાર્થ જ્ઞાનવાળું, ૬. યુક્તિયુક્ત, ૭. કુશળ, મિભિરાÅરથ નર્મમર્મનિ-પુ૦ રૂ।૨, ૮. સંપૂર્ણ
બધું, ૯. સંપૂર્ણ સંબંધ પામેલ. યથાર્થવવાઆપ્તઃ, સાક્ષાતધર્મા ઞપ્તઃ રાગાદિ દોષોનો જેણે સર્વથા ક્ષય કર્યો છે તે – શ્રી વર્ધમાનં નિનમાપ્તમુક્ - अन्ययोग० १
આનામ પુ. (આતઃ યામો યેન) ૧. પરમાત્મા, ૨. નૈયાયિક મતસિદ્ધ ઈશ્વર, (ત્રિ.) જીવાત્મા અને પરમાત્માની એકતા જાણનાર. आप्तकारिन् त्रि. (आप्तं युक्तं करोति कृ + णिनि)
યોગ્ય કરનાર, વિશ્વાસુ, આશાકારક નોકર વગેરે. આપ્તામાં સ્ત્રી. (મપ્તો નર્મો થયા) ગર્ભિણી સ્ત્રી. આપ્તાર્વત્રિ. (માપ્ત: નર્વો યસ્ય) જેને ગર્વ આવી ગયો હોય તે.
બાળવચન ન. (અવસ્ય વધનમ્ રાગાદિદોષ શૂન્ય સર્વજ્ઞ પ્રણીત આગમ તથા આગમમૂલક શાસ્ત્ર વગેરે. આપ્તવયન ત્રિ. (માપ્ત વચનં યસ્ય) યથાર્થ વાણીવાળા ઋષિ મુનિ વગેરે.
આપ્તવાસ ન. (આપ્તસ્ય વાક્યમ્) આપ્ત-સર્વજ્ઞ વગેરે પુરુષોએ કહેલ ધર્મશાસ્ત્ર વગેરે.
આપ્તવાર ત્રિ. (ગુપ્ત વાજ્યં યસ્ય) યથાર્થ વાણીવાળા સર્વજ્ઞ, ઋષિ, મુનિ વગેરે.
आप्तवाच् स्त्री. (आप्ता युक्ता प्रमादादिदोषशून्या वाक् ) યુક્તિયુક્ત વાણી, પ્રમાદાદિદોષરહિત વાણી, ધર્મશાસ્ત્ર -आप्तवागनुमानाभ्यां साध्यं त्वां प्रति का कथा- रघु.
१०।२८
२९७
આલવાપ્ ત્રિ. (બાપ્તા-યુક્તા વાદ્યT) યોગ્ય વાણીવાળા ઋષિ, મુનિ વગેરે. -પરાતિસન્માનમધીયતે यैर्विद्येति ते सन्तु किलाप्तवाचः श० ५।२५ આપ્તવાન પુ. (આપ્તવાન વ્ સ્વાર્થે અન્) તે નામના એક ઋષિ.
આપ્તશ્રુતિ શ્રી. (આપ્તા શ્રુતિઃ) આપ્ત પુરૂષોએ કહેલ શાસ્ત્ર જૈન આગમ, વેદ, શ્રુતિ, સ્મૃતિ વગેરે. આપ્તા સ્ત્રી. (આ+7+ટાવ્⟩જટા.
માપ્તિ સ્ત્રી. (આપત્તિન્) ૧. સંયોગ, ૨. સંપ્રાપ્તિ, ૩. મેળવવું, ૪. સ્ત્રીસંયોગ, સંબંધ, પ. લાભ, ૬. સમાપ્તિ કરવી, ૭. સંપત્તિ, ૮. ઉત્તરકાળ, ૮. યોગ્યતા, ઔચિત્ય. મતોક્તિ સ્ત્રી. (માપ્તયોન્તિઃ) આપ્ત પ્રણીત
૧. શાસ્ત્ર, ૨. આગમ, ૩. સિદ્ધાન્ત. આલ્ય 7. (આ+તવ્ય વેવે નિ:) પ્રાપ્ત કરવા યોગ્ય, મેળવવા યોગ્ય, લાભ યોગ્ય.
આપ્ય ત્રિ. અામિવું અદ્ પાતુ॰ સ્વાર્થે વ્યંગ્) જળસંબંધી. સાપ ત્રિ. (આપ+ચત્ ૧. મેળવવા યોગ્ય, પ્રાપ્ત
કરવા યોગ્ય, પાળવા યોગ્ય, ૨. જળમય. આવ પુ. (આપ+ય) ચાક્ષુષમન્વંતરના કાળનો કોઈ એક દેવ, વૃક્ષ.
આપ્યાન ન. (આ+વ્યાપ્+ભાવે+વત્ત) પ્રીતિ, વૃદ્ધિ, પુષ્ટિ. આપ્યાન ત્રિ. (આ+ખાયુ+ર્તરિ+ક્ત) પ્રસન્ન થયેલ,
વધેલ, પુષ્ટ થયેલ, મોટા, બળવાન. આવ્યાયન નં. (આ+પ્યાર્+ત્યુટ) દીક્ષા આપવા યોગ્ય મંત્રનો એક પ્રકારનો સંસ્કાર, વૃદ્ધિ, પ્રગતિ, પુષ્ટિ, તર્પણ – પિતૃપ્રસાવમિલ્કેયં તવ વાવ્યાયનું પુનઃ મનુ॰ રૂ।૨રૂ, વધવું, પુષ્ટ થવું, ખુશ કરવું देवस्याप्यायना भवति पञ्च० १ આપ્યવાન ત્રિ. (આ+પ્યાર્+f+જ્યુટ) વધારનાર,
પુષ્ટ કરનાર, પ્રસન્ન કરનાર, તર્પણ ક૨ના૨. આપ્યાવિત ત્રિ. (મ+પ્યાર્+ળિ+વત) આનંદિત કરેલ,
ખુશ કરેલ – આપ્યાયિતોઽહૈં મવતામનેન વચનામૃતેનહિતો॰ તૃપ્ત કરેલ, પૂર્ણ કરેલ, વધારેલ, પુષ્ટ કરેલ. ઞપ્રન્જીન 7. (આ+પ્ર+જ્યુટ્) ૧. જતી-આવતી વેળા બંધુઓનો અન્યોન્યને કુશળ પ્રશ્ન, મિત્ર વગેરેની આવવા જવાની મુલાકાત સમયે ક્ષેમકુશળતાનું પૂછવું, આનંદ મેળવવો, ૨. મિત્રોને વિદાય આપવી, વિદાય મેળવવી.