Ardhamagadhi kosha Part 1

SR No.: 016013
Original Sutra Author: N/A
Author: Ratnachandra Maharaj
Publisher: Motilal Banarasidas
Publication Year: 1988
Total Pages: 591
Language: Prakrit, Sanskrit, Hindi, Gujarati, English
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 15 MB

Page 85

अइमाया ]
( ७ )
[ अरमुत्त
मर्यादा से अधिक; अतिमात्र. Beyond proper limits. "पणीयं भत्तपाणं च अइमायं पाणभोयणं " उत्त० १६, ८; प्रव० ५६५; सम०६; अइमाया. स्त्री० ( अतिमात्रा-अत्यधिका मात्रा | इति ) अधिः प्रमाण अधिक प्रमाण. Excessive measure. “ नो अइमायाए पाणभोयणं आहारित्ता भवई से निग्गंथे" उत्त.
१६. ८; प्रव० ५६५; अाइमुच्छिय. त्रि. (अतिमूच्छित )विषयाहिકમાં અતિઆસક્ત; સાંસારિક કાર્યમાં અતિसीन थयेस. विषयादि में अधिक श्रासक्न; सांसारिककार्यों में अतिलीन. Too inuch engrossed in temporal affairs; given too much to worldly
pursuits. परह. १,४; अहमुत्त. पुं० ( अतिमुक्त ) संतसूत्रना है। वर्गना १५मा २५प्ययन- नाम. अंतगड सूत्र के छठे वर्ग के १५ वें अध्ययन का नाम. Title of the fifteenth chapter of the sixth section ( Varga ) of the Antagada Sūtra. #o ६,१५; (२) पोलासपुरना विजय राजन પુત્ર, કે જે હાની ઉમરમાં છોકરાઓની સાથે રમતાં ગાતમસ્વામીને જઈ પિતાને ઘેર તેડી લાવી આહારાદિ હેરાવી સાથે સાથે સમવસરણ સુધી ગય; ત્યાં મહાવીરનો બોધ સાંભળી વૈરાગ્ય પામી દીક્ષા લીધી. અગિયાર અગને અભ્યાસ કરી ઘણું વરસની પ્રવજ્યા પાળી ગુણરયણતપ કરી આખર વિપુલ पर्वत ५२ ५२म ५६ पाभ्या. पोलासपुर के विजयनरपति का पुत्र, जिसने बचपन में लड़का के साथ खेलते खेलते गौतमस्वामी को देखा और अपने घर लेजाकर आहारादि समर्पण किया और साथसाथ समवसरण तक गया. ।
वहां महावीर के उपदेश से विरक्त हो दीक्षा ग्रहण की; एकादश अंगों का अभ्यास कर चिरकाल की प्रव्रज्या पालन की और गुणरयण नामक तपकर अन्त में विपुल पर्वत पर परमपद प्राप्त किया. Son of king Vijaya of Polasapura. He(Aimutta)while yet a boy listened to Mahāvīra's Sermons. He was converted and entered Nirvāṇa at Vipula Mountain after studying the Amgas and performing penance. अंत० ६, १५; (3) मगवतीमा २५विर સાધુઓએ જેના માટે સિદ્ધિવિષયક પ્રશ્ન પૂછયો તે પણ આને આ “અઈમુત્ત’ ત્યાં કુમાર સમણ તરીકે આલેખેલ છે એટલા માટે કે, કુમારઅવસ્થામાં ઘણી હાની ઉમરમાં દીક્ષા લીધી. એટલી હાની ઉમર કે, જેણે એકદા વહેતા પાણી આડી માટીની પાળ બાંધી, પોતાની પાતરી તેમાં તરાવી, નાવાની રમત કરવામાં સાધુપણાનો ખ્યાલ ન રાખે. આ જોઈને સ્થવિર સાધુઓને તેના માટે આશંકા થતાં, મહાવીરસ્વામીને પૂછી જોયું કે, “અઈમુત્તકુમારસમણુ” કેટલે ભવે સિદ્ધ થશે ? મહાવીરસ્વામીએ ઉત્તર આપ્યો કે, આભવમાંહી જ સિદ્ધ થશે, માટે તમે તેની डीसना न २. (३) भगवतीसूत्र में स्थविर साधुओं ने जिसकी सिद्धि के सम्बन्ध में पूछा है वह भी यही “अइमुत्त" है. वहां कुमार समण नाम से उल्लेख किया गया है. इसने एकाएक छोटी अवस्था में दीक्षा ग्रहण की थी, उस समय इसका इतना बचपन था कि, एकवार बहते जल में मृत्तिका का बन्ध बांध दिया और अपनी पात्री की नौका बना तैराने लगा; उस खेल में इतना लीन होगया कि, निजसाधुत्व को भुला दिया; यह देख कर ही स्थविर साधुओं को आशंका हुई और