Ardhamagadhi kosha Part 1

SR No.: 016013
Original Sutra Author: N/A
Author: Ratnachandra Maharaj
Publisher: Motilal Banarasidas
Publication Year: 1988
Total Pages: 591
Language: Prakrit, Sanskrit, Hindi, Gujarati, English
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 15 MB

Page 213

श्रदिश्र ]
- मिंजापेमाखुरागरत्त. त्रि० (-मजाप्रेमानुरागरक्त-अस्थिमज्जा: प्रेमाणुरागेण सावंशप्रवचनप्रीतिरूपकुसम्भादिरागेण रक्ता इव रक्ता येषां ते तथा ) नेनी हाडेहाउनी મિજામાં પ્રવચન ધર્મના રંગ લાગેલા હાય તે; જેનું અંતઃકરણ દૃઢ શ્રદ્ઘાથી ભાવિત થયેલું હોય ते. जिसकी हड्डी हड्डी में - रग रग में धर्म का रंग भरा हो; जिसका अन्तःकरण दृढ श्रद्धा से युक्त हो. imbued with religious feeling to the marrow. "अभिगहियट्ठे षट्टिमिंजापेमाणुरागरते " सूर्य० २, ७, ६६, भग० २, २; नाया ० १३ – रासि पुं० (-राशि ) डाउन ढगले. हड्डियों का ढेर a heap
( १३४ )
of bones. नाया० ६; श्राया० २, १, १, १; - सुहा. स्त्री० ( * सुखा - सुख ) अने સુખકારી-ચંપી; શરીર યા શરીરના અવયવ भाववा - मावा ते. शरीर के अवयवों को दबाना. shampooing etc. pleasing to the bones विवा० ६; नाया० १; कप्प० ४, ६१;
अट्ठिा न ० ( अस्थिक) गोटली; इतना हणीया
मेरे गुठली. The stone of a fruit. दसा० ६, ४; दस० ५ १ ८४; अश्रिगाम पुं० ( अस्थिकग्राम ) वेगवती
નદીને કાંઠે આવેલું વર્ધમાનપુર નામનું ગામ, જેનું પ્રથમ નામ વમાન હતું પણ એક વણુજારાના બળદ નદીમાં થાકતાં તેના ધણીએ તેની સારવારને માટે વર્ધમાનપુરના મહાજનને અમુક રકમ આપી તે ચાલ્યા ગયે. મહાજને બરાબર સંભાળ ન લીધી તેથી દુ:ખી થતા પણ મરણ સમયે સારી લેસ્યા માવ્યાથી તે મરી શૂલપાણિ નામે યક્ષ થયા. ગામ અને મહાજન ઉપર કાપાયમાન થવાથી મહામારી રાગ મૂક્યો. તેમાં એટલા માણસા માઁ કે હાડકાંના ઢગલાના ઢગલા થયા. ત્યારથી તેનું ‘અલ્ડિંઅગામ’ નામ પડયું. આખરે ગામ
[ श्रदिश्रगाम
બહાર શૂલપાણિ યક્ષનું મંદિર સ્થાપવાથી શાંતિ થઈ. જે મંદિરમાં મહાવીરસ્વામી એક રાત રહ્યા હતા અને શૂલપાણિયક્ષે મા वीर स्वाभिने परिषह व्याप्यो हतो. वेगवती नदी के किनारे बसा हुआ वर्द्धमानपुर ग्राम; जिसका पहिला नाम वर्द्धमान था परन्तु एक बनजारे का बैल नदी में थक जाने से जब वह बिल्कुल आगे न बढ़ सका, तब बनजारे ने उसकी सार संभाल के लिये वर्द्धमानपुर के महाजन को कुछ रकम दी और वह वहाँ से चला गया. परन्तु महाजन ने उसकी देख रेख न की, इससे वह बहुत दुःखी हुआ. अन्त में मरते समय शुभ लेश्यारूप परिणाम होने से वह मरकर शूलपाणि नामक यक्ष हुआ, और उस ग्राम व महाजन पर कुपित होकर, उसने महामारी फैलाई; उससे इतने आदमी मरे कि, ग्राम में हड्डियों के ढेर हो गये. तबसे उसका नाम “अश्रिगाम" पड़ गया. आखिर जब गाँव बाहिर शूलपाणि यक्ष का मंदिर बनवाया गया तब महामारी शांत हुई. इसी मन्दिर में महावीरस्वामी एक रात भर रहे थे और शूलपाणि ने उन्हें कष्ट दिया था. (Lit a heap of bones). A city on the Vegavati river, once called Vardhamanapura but afterwards styled Aṭṭhiagama, on account of the following incident. A bullock of an itinerant merchant crossing the river, got fatigued. The merchant leav ing some money with the Mahajanas of the city for its treatment, passed on. The Mah ajanas neglected the bullock and it died and was reborn a Yakṣa named Śūlapāņi.
as
For Private Personal Use Only