________________ અમૃત મહોત્સવ સ્મૃતિ ગ્રંથ 303 40. વ્યર્થ! - રમેશ મ. ભટ્ટ શબ્દ માત્ર મને ઘાણા પ્રિય છે. અવાજ કે ધ્વનિને પણ શબ્દ તરીકે ઓળખાવાય છે ત્યારે મને શબ્દની શક્તિનું શ્રવણ થાય છે અને ક્યારેક નિ:શબ્દ : નીરવ - મીન - માં રહેલા શબ્દથી વિસ્મય પણ થાય છે. શબ્દથી આવા વિવિધ ભાવ અનુભવ્યા કરું છું. - જ્યારે હું કોશમાંના શબ્દોને જોઉં છું ત્યારે એ બધા જ શબ્દો પોતાને મળેલું ઓળખપત્ર (અર્થ) ચોંટાડીને હારબદ્ધ ઊભેલા સ્વયંસેવકો જેવા ભાસે છે. ઘણા શબ્દોની એક કરતાં ય વધુ અર્થોવાળી ઓળખાણ હોય છે ત્યારે એનાં જૂજવાં રૂપ ભુલભુલામણીનો આનંદ આપે છે. આમ છતાં કોશમાંના શબ્દો મને બહુ ગમતા નથી. પણ એ જ્યારે કોશની બહાર નીકળે છે ત્યારે મને એ વધારે ગમે છે. કોઈ પણ સૈનિક એના ગણવેશમાં પરેડ કરતો હોય એ જોવું ગમે ખરું, પણ એ જ યુવાન પાટલૂનના ખિસ્સામાં હાથ નાખીને ખુલ્લા મેદાનમાં લટાર મારતો હોય તેને જોવો એ વધુ આફ્લાદકર નથી લાગતું? એવું જ આ કોશમાંના શબ્દોનું પણ છે. ' એ શબ્દો બહાર નીકળીને સ્વતંત્ર વિહાર કરી શકતા નથી, પરંતુ પોતાને અપાયેલ અર્થ ત્યજીને અક્રમિક વ્યવસ્થામાં ગોઠવાય છે ત્યારે એ ધાગા મોહક લાગે છે. જો કે સાહિત્યરચનાઓમાં જ શબ્દનો ગતિવિધિ નૂતન બનીને સૌન્દર્ય નિર્માણ કરે છે એટલું જ નથી. વ્યવહારમાં પણ ધાગા એ શબ્દો એના વાપરનારના આંતરભાવ સાથે ભિન્ન ભિન્ન અસર જન્માવે છે. 'પધારો' શબ્દ મને બહુ ગમે છે. એ માનપૂર્વક સત્કાર માટે વપરાય છે. ક્યારેક તો એ આગગમાને છપાવી ભંગ કરવા પણ
