________________
ધીરજલાલભાઈએ દેશને અને સમાજને ઘણું ઘણું આપ્યું છે....
રમણલાલ શેઠ ; સમાચાર તંત્રી : જન્મભૂમિ
શ્રી ધીરજલાલભાઈને પ્રથમ એકપક્ષીય પરિચય મને આજથી લગભગ ૩૮ વર્ષ પહેલાં થયેલ હતું. એ વખતે એટલે ૧૯૩૭માં હું કરાચીમાં અભ્યાસ કરતો હતો. કરાંચીની એજીનીઅરિંગ કેલેજમાં તેમના શતાવધાનના પ્રયોગોને કાર્યક્રમ યોજવામાં આવ્યું હતું. કોલેજના ગુજરાતી મંડળે આ કાર્યક્રમનું આયેાજન કર્યું હતું. એ કાર્યક્રમ જેવા એક વિદ્યાથીની કુતૂહલતાથી હું હાજર રહ્યો હતો અને તેમના શતાવધાનના સ્મરણશક્તિના અવનવા પ્રયેગે જોઈને અને સાંભળીને હું તો શું પણ સમારંભમાં હાજર રહેલા સંખ્યાબંધ વિદ્યાર્થીઓ, ફેસરે તથા શિક્ષક છક થઈ ગયા હતા. | અમારા જેવા વિદ્યાર્થીઓને સ્મરણશક્તિ મેળવવામાં રસ હતે. એક સાથે આટલી બધી વસ્તુઓ, વાતે, વાર્તાઓ, પંક્તિઓ, દાખલાઓ, આંકડાઓ અને શ્લેકે ઘડીના છઠ્ઠા ભાગમાં જે યાદ રહી જાય તે પરીક્ષા વખતે મજા પડી જાય ... શ્રી ધીરૂભાઈએ વિદ્યાથીઓના પ્રશ્નોના જવાબ આપ્યા હતા અને મગજમાં ચોક્કસ પ્રકારના કાલ્પનિક ખાનાઓ નક્કી કરીને, ચેકસ વસ્તુઓ અને વાતે તથા આંકડાઓ વગેરે કેવી રીતે યાદ રાખવા તેની સમજ આપી હતી. તેમણે મનની એકાગ્રતા અને વિચારની દઢતા પર વિવેચન કર્યું હતું અને પોતે કઈ રીતે પ્રયોગે કરે છે, તેનું વર્ણન કર્યું હતું.
કરાંચીમાં તેમના વધુ પ્રગો પણ થયા હતા અને મને યાદ છે કે કરોચીવાસીએ તેમના પર મુગ્ધ શ્રઈ ગયા હતા.
ડેન્ટલ કેલેજ, કાત્રક હેલ અને કારિયા હાઈસ્કૂલમાં પણ તેમના પ્રાગે અંગેના સમારંભે જાયાનું મને યાદ આવે છે. એજીનિયરિંગ કેલેજ ખાતેના સમારંભમાં તેમણે પાંચ આંકડાની રકમને બીજી પાંચ આંકડાની રકમ સાથે ક્ષણવારમાં ગુણાકાર લખી આપે હતું. તેમણે ૧૯૧૭ના ચક્કસ મહિનાની ચક્કસ તારીખે કયે વાર હતે એ તુરત જ કહી આપ્યું હતું. તેમણે ફ્રેન્ચ ભાષાની કવિતાની એક પંક્તિ સાંભળીને અડધા કલાક બાદ અક્ષરશઃ કહી સંભળાવી હતી. તેમને ફ્રેન્ચ ભાષા આવડતી નથી).
શ્રી ધીરૂભાઈને કરાંચીની પ્રજાએ સુવર્ણચંદ્રક, માનપત્ર અને હારતેરાથી નવાજ્યા હતા. આ વખતથી શ્રી ધીરજલાલભાઈની પ્રતિભાશાળી પ્રતિમા મારા મનમાં અંકિત થઈ ગઈ હતી.
