________________
–
અધ્યાપક જ નહિ,
વિદ્યાથી પણ
લે. મુનિશ્રી નથમલજી ' શીધ્ર કવિ અને સુપ્રસિદ્ધ તત્ત્વચિંતક મુનિશ્રી આચાર્ય તુલસીની પરમકૃપા પામેલા એક • દર્શનીય સંત છે, તેમણે ચેડા શબ્દોમાં પણ પંડિતશ્રીની કાર્યશીલતાને જે ખ્યાલ આપે
છે, તે સહુને પ્રભાવિત કરે એવે છે.
ધીરજલાલભાઈને હું વ્યક્તિ કરતાં ગતિ કહેવાનું વધારે પસંદ કરું છું. વ્યક્તિ સ્થિતિસુચક છે, ગતિ કિયાસૂચક. મેં પ્રારંભથી જ ધીરજલાલભાઈને ક્રિયાશીલ જોયા છે. એમની સક્રિયતા અને દિશાઓમાં પ્રખર રહી છે. તેઓ સહુ પ્રથમ અમારી સામે શતાવધાનીના રૂપમાં પ્રસ્તુત થયા. એમના શતાવધાનના પ્રયોગો મેં જોયા. મેં અનુભવ કર્યો કે તેમનામાં માત્ર શતાવધાનીની પ્રક્રિયા નહિ, મેધા પણ છે. એ મેધા જ એમને શતાવધાની બનાવવામાં સફલ થઈ છે. - ઈ. સ. ૧૫૪માં આચાર્યશ્રી તુલસી મુંબઈમાં ચાતુર્માસ કરી રહ્યા હતા. આ ચાતુર્માસમાં ધીરજલાલભાઈ ઘણુ નિકટતાથી અમારા સંપર્કમાં આવ્યા. પહેલે સંપર્ક હત શતાવધાનીના રૂપમાં, બીજે સંપર્ક થયે એક ગસાધકના રૂપમાં. યોગના વિષયમાં મારી રુચિ હતી અને એમની પણ. આ રુચિની સમાનતાએ અમને બંનેને વધારે નિકટ લાવી દીધા. તેઓ ગસાધનામાં રુચિ રાખનારી કેટલીક વ્યક્તિઓને મારી પાસે લાવતા અને સાધનાના વિષયમાં અમે ચર્ચાઓ કરતા.
એક દિવસ મેં એમને પૂછયું “શું તમે મંત્રવિદ્યામાં પણ રુચિ રાખે છે ?' એને ઉત્તર એમણે હકારમાં આવે. એમણે કહ્યું: “મારી પાસે “વિઘાનુશાસન નામને મંત્રગ્રંથ છે. મંત્રવિદ્યામાં એ પ્રમાણભૂત છે.” મેં ફરી પૂછયું–તમારી પાસે માત્ર મંત્રગ્રંથ છે કે તમે મંત્રની સાધના પણ કરી છે?” તેમણે ઘણું જ સહજતાથી ઉત્તર આપ્યોઃ “હું આ વિદ્યાને અધિકારી નથી, વિદ્યાર્થી છું.” મેં જોયું કે ધીરજલાલભાઈ કેવલ અધ્યાપક જ નહિ, વિદ્યાર્થી પણ છે. નવીનવી વિદ્યાઓની ઉપલબ્ધિનું રહસ્ય વિદ્યાથી બની રહેવામાં જ છે. વિદ્યાર્થિતા અને વિનમ્રતાને હું એકાથી સમજું છું. વિનમ્રતા એ એવો ગુણ છે કે જે ગ્રહણશક્તિને કદી કઠિન થવા દેતા નથી.
