________________
૧૦૨
હવેની પ્રહેલિકાના વિષય તમે પકડી પાડો તે જાણું કે તમે ચતુર છે.
(મ’દાક્રાન્તા )
હા હા ગયા હૃદય ચૂણું કરત અને, માંધા મહાજીવનના સુખદુઃખ ભાગી; જેણે કદી નવ કરી પરવાહ લેશ, વર્ષા–નિદાઘ અથવા હિમકાળ કેરી, કન્ય એક જીવને વસમું પિછાણ્યુ, વાણી વળી મધુર અંતર સ્નેહપૂર્ણાં: અહી' તમે કહેશે કે—
શું પુત્ર એય હરિધામ અહા ! સિધાવ્યા ?
જીવનન
પણ મારે તા કહેવુ છે કે—
૧.
ના, ના, ગયા અણુમૂલાં મુજ જીણુ જોડાં.
આપણાં ધર્મસ્થાનકમાં તથા મોટા મેળાવડા વગેરેમાં આપણાં નવાં જોડાં ખૂટ ચ'પલ વગેરે ઉપડી જાય છે, ત્યારે હૃદય ચૂણ થાય છે કે નહિ ? જે સુખમાં તથા દુ:ખમાં સાથે ચાલે તે સુખદુ:ખના ભાગી. ખરા કે નહિ? વળી તેને માટે મૂલ્ય પણ સારુ' ચૂકવવુ' પડે, એટલે તે મેઘા પણ ગણાય જ. એ વર્ષાઋતુ, નિદાઘ એટલે ગ્રીષ્મ ઋતુ અને હિમકાળ એટલે શિયાળે, એની લેશ પણ પરવાહ કયાં કરે છે? કન્ય ગમે તેવું વસમુ` હાય તો પણ મજાવી જાણવામાં જ જીવનની · શાભા છે, તે કન્ય શું એ ખરાબર નથી બજાવતાં? ચાલે ત્યારે ચમ ચમ બેલે છે, એટલે તેમની વાણી મધુર છે અને ડંખે નહિ માટે તેલ અથવા સ્નેહથી તેને પૂર્ણ કરવામાં આવે છે, એટલે સ્નેહપૂર્ણુ પશુ ખરાં. અણુમૂલાં એટલે જેતુ' કંઈ પણ મૂલ્ય ન તેવાં. જીણુ જોડાતુ મૂલ્ય શુ' ?
ખેતરા
મારાં ગામનાં ખેતરા દૂર દૂર સુધી પથરાયેલાં હતાં. ચામાસુ આવતાં તે બધાં લીલાછમ ખની જતાં. તેમાં જુવાર, બાજરી, મગ, મઠ, અડદ, તલ તથા કપાસ એટલી વસ્તુએ પાકતી. જુવાર તથા ખાજરી એટલી ઊંચી વધતી કે ઘેાડેસ્વારનું માત્ર માથું દેખાય. જ્યારે જુવાર પર ડુંડા આવતાં ને બાજરી પર બારિયાં લહેરાવા લાગતાં ત્યારે એના દેખાવ જુદી જ જાતના લાગતે. કપાસનું કામ લાંબું ચાલતું. અમારે ત્યાં મિયા કપાસ એણે વવાતા. બાકી વાડિયાનું વાવેતર થતું અને તે ફાગણ-ચૈત્રમાં તૈયાર થઈ જતા. આ ખેતરેાએ મને જુવારના મીઠા સાંઠા આપ્યા છે, ખાજરીને પાંક આપ્યા છે ને મગની શીંગેા કે જે ગામડાને મેવા કહેવાય છે, તે પણ આપ્યા છે. તેને હું કેમ ભૂલી શકું ?
આ ખેતરના શેઢે તથા ખાજુની વાડી પાસે અનેક જાતની વનસ્પતિ ઉગતી, જે.
