Page Text
________________
શાંતિદાસ ઝવેરી
જરૂર પડે ત્યારે તેઓ નૈતિક તાકાતથી પોતાની વાત ભારપૂર્વક મૂકી શકતા. વેપારીઓ વચ્ચેના પરસ્પરના ઝઘડામાં તેઓ પંચ તરીકે નિમાતા ત્યારે સારાસારવિવેકથી તેનો નિવેડો લાવતા. જુદા જુદા શરાફોના મહાજનના પણ તેઓ અગ્રણી હતા. રાજસત્તાને પ્રજા સુધી કોઈ સંદેશો પહોંચાડવો હોય કે પ્રજાને પોતાની વાત સત્તાધીશો સુધી પહોંચાડવી હોય તો અમદાવાદના નગરશેઠ એવા શાંતિદાસ રાજા અને પ્રજા વચ્ચેના વિશ્વાસુ પ્રતિનિધિ તરીકે સારી નામના પ્રાપ્ત કરી શક્યા હતા. જેમ કે ઔરંગઝેબ દસમી ઑગસ્ટ ૧૬૫૮ના રોજ પ્રજાજોગ કલ્યાણ સંદેશ એક ફરમાનમાં શાંતિદાસ દ્વારા મોકલાવે છે.
151
જીવનમાં પુરુષાર્થ દ્વારા પ્રાપ્ત કરેલ સમૃદ્ધિમાંથી તેઓ છૂટા હાથે દાન પણ કરતા. ધર્મપરાયણ વેપારી હોવાના નાતે પોતાનાં શ્રદ્ધાનાં ક્ષેત્રોમાં સત્તા અને સંપત્તિનો છૂટથી ઉપયોગ કર્યો હતો. દુષ્કાળના સમયમાં તેઓ અન્નક્ષેત્રો ખોલતા, ગરીબોને ગુપ્ત મદદ કરતા. ઈ. સ. ૧૬૧૮માં તેમણે અમદાવાદથી શત્રુંજયનો છ'રી પાલિત સંઘ કાઢ્યો હતો. જેના રક્ષણ માટે અમદાવાદના સૂબા આજમખાને પાંચસો માણસોનું સૈન્ય આપેલ. આ સંઘમાં ગયેલા પંદર હજાર માણસો માટે ત્રણેક હજાર ગાડાં, સારવાર માટે વૈદ્યો, જિનાલય વગેરે વ્યવસ્થા કરવામાં આવેલ. શત્રુંજય ઉપર આદીશ્વરજીની મૂર્તિની બંને બાજુ તેમણે નવાં બિબોની પ્રતિષ્ઠા કરેલ. તેઓએ અનેક પૌષધશાળાઓ બંધાવેલ, જિનમંદિર અને જિનમૂર્તિઓની પ્રતિષ્ઠા કરાવેલ. જ્ઞાનભંડારો માટે હસ્તપ્રતો લખાવેલ.
પોતાના શ્રદ્ધેય ગુરુ મુક્તિસાગરજીને ઈ. સ. ૧૭૩૦માં અમદાવાદમાં આચાર્યપદ આપીને તેમને રાજસાગરસૂરિ નામ આપવામાં આવ્યું તે પ્રસંગે અને સાગરગચ્છની સ્થાપના સમયે તેમણે છૂટથી નાણાં ખર્યાં હતાં. અમદાવાદ, ખંભાત, પાટણ, સૂરત, વડોદરા, ડભોઈ, ભાવનગર, સાણંદ, મહેસાણા, રાંદેર વગેરે અનેક સ્થળે તેઓએ સાગરગચ્છના ઉપાશ્રયો બંધાવેલ. શ્રી રાજસાગરસૂરિ પણ પોતાના અંગત સ્નેહી તરીકે શાંતિદાસની ગણના કરતા.
પોતાના ગુરુની પ્રેરણાથી તેમણે અમદાવાદના બીબીપુર (હાલના સરસપુર)માં જહાંગીર પાસેથી વિશાળ જમીન પ્રાપ્ત કરીને ઈ. સ. ૧૯૨૧માં દેરાસર બંધાવવાનું કાર્ય શરૂ કર્યું. ઈ. સ. ૧૬૨૫માં તેમાં ‘ચિંતામણિ પાર્શ્વનાથની અને અન્ય પ્રતિમાઓની પ્રતિષ્ઠા કરી. ઈ. સ. ૧૬૩૮માં જર્મન પ્રવાસી આલ્બર્ટ ડી . મેન્ડેલસ્ટોએ તેની મુલાકાત લઈ તેનું વર્ણન કર્યું. ઈ. સ. ૧૯૪૦માં મુનિ વિદ્યાસૌભાગ્યએ તીર્થ સમાન આ દેરાસર માટે ૮૭ શ્લોકની ‘ચિંતામણિ પ્રશસ્તિ'ની સંસ્કૃતમાં રચના કરી. બાદશાહ ઔરંગઝેબે ઈ. સ. ૧૬૪૫માં આ ભવ્ય દેરાસ૨ને મસ્જિદમાં ફેરવવા માટે નુકસાન પહોંચાડ્યું અને તેમાં ગાયનો વધ કરાવ્યો. દેરાસરની મૂર્તિઓને ખંડિત કરીને તેમાં નવી મહે૨ાબો બનાવી અને આ ઇમારતને ‘કુવ્વત-અલ-ઇસ્લામ' (ઇસ્લામની તાકાત) એવું નામ આપ્યું. આ કપરા સમયમાં પણ વિચક્ષણ શાંતિદાસે મુખ્ય પાંચ પ્રતિમાઓને ઝવેરીવાડમાં સુરક્ષિત રીતે પહોંચાડેલ. આ પ્રતિમાઓની પ્રતિષ્ઠા પાછળથી ઝવેરીવાડનાં દેરાસરોમાં કરવામાં આવેલ છે. દીર્ઘદ્રષ્ટા શાંતિદાસે ધીરજથી કામ લઈને યોગ્ય સમયે આ ઇમારતને પાછી મેળવવા માટે શાહજહાં પાસે માંગણી કરી, તેના પરિણામસ્વરૂપ ત્રીજી જુલાઈ ૧૯૪૮ના ફરમાન દ્વારા આ દેરાસરનો કબજો શાંતિદાસને પાછો મળે તે માટે શાહજહાંએ ધૈરતખાન અને બીજા અમલદારોને આદેશ કર્યો. પણ ગાયનો વધ
| SR No. | 012078 |
| Book Title | Mahavir Jain Vidyalay Shatabdi Mahotsav Granth Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kumarpal Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 2015 |
| Total Pages | 240 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Smruti_Granth |
| File Size | 6 MB |