Page Text
________________
138
રૂપા એ. શેઠ
ભેટમાં આપી દીધાં અને આ બાર વર્ષ દરમિયાન તેમના કુટુંબનો (નાનજી જેકરણના) પણ ખ્યાલ કર્યો, સંભાળ લીધી.
મોતીશાહ શેઠ માત્ર તેમના જેવા શેઠિયાઓ સાથે જ મૈત્રી કે સભાવ રાખતા તેવું નથી. તેમને ત્યાં કામ કરતા મુનીમો, કારીગરો, સલાટ, મિસ્ત્રી દરેક તરફ સદ્ભાવ રાખતા. તેમને સવલતો પૂરી પાડતા, તેમના કામની પ્રશંસા કરતા અને વખતોવખત ઇનામો પણ આપતા. ભાયખલાના દેરાસરની પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ વખતે તેમણે રામજી સલાટને સૂંડલો ભરી દાગીના આપેલા. પરંતુ રામજીને દેવું ચૂકવવાનું હોવાથી તેણે શેઠના મુનીમ દ્વારા તે દાગીના વેચાવી કાઢ્યા. શેઠને આ વાતની ખબર પડતાં તેમણે રામજી સલાટને બોલાવી દેવાની રકમ કઢાવી, બધા પૈસા ચૂકવી આપ્યા અને દાગીના સલામત રાખ્યા. કારીગરોને સંતોષવાની પદ્ધતિનું બીજું પણ ઉદાહરણ ખંભાતથી બોલાવેલા કારીગરો સાથેના વ્યવહારથી ઊભરી આવે છે. મિસ્ત્રી અમથાલાલને કામની હોશિયારી બદલ કસબી શાલ તથા કાંડાનાં સોનાનાં કડાં ભેટ આપ્યાં હતાં જે હજુ પણ તેમના વંશજો પાસે મોજૂદ છે.
એક પાઠ પ્રમાણે મોતીશાહ શેઠને બ્રિટિશ સરકારે કંઈક સંઘર્ષ થતાં ત્રણ વખત ફાંસી ફટકારી હતી પરંતુ પુણ્યપ્રતાપે માંચડો જ તૂટી જતો. આ બ્રિટિશ સરકાર સાથેના સંઘર્ષમાં વેપારમાં જે નફો થાય તે ધનથી શત્રુંજય પર દેરાસર બંધાવવું એવી પણ એમની ઇચ્છાની એક વાતની નોંધ લેવાઈ છે.
મોતીશાહ શેઠનું સૌથી ચિરસ્મરણીય કામ તે તેમની જિંદગીનાં પાછલાં વર્ષોમાં શરૂ કરાયેલું શત્રુંજયગિરિ પર પાંચ દેરાસર અને ભમતી સાથેનું ચૈત્ય નિર્માણ કરવાનું કામ - જેને “મોતીશાહની ટૂક' કહીએ છીએ. ભાયખલાના દેરાસરનું કામ પૂરું થતાં તે રામજી સલાટ સાથે આની વારંવાર વાત કરતા. પરંતુ આટલી મોટી ટ્રક બાંધવા પર્વત પર વિશાળ પરિસર મેળવવો કઈ રીતે ? એ વખતે શત્રુંજય ડુંગર પર સામસામે બે ટેકરીઓ હતી અને આ બંને વચ્ચે લગભગ ૨૦૦ ફૂટ ઊંડી ખાઈ હતી. જે કુંતાસરની ખાઈ” કે “ગાળો” તરીકે ઓળખાતી. મોતીશાહે વિચાર કર્યો કે જો તે ખાઈ પૂરી દેવામાં આવે તો મોટી જગ્યા પણ મળી જાય, બે ટેકરીઓ એક જ સ્તર પર આવી જવાથી જાત્રાળુઓને પણ સગવડતા રહે. પણ ખાઈ પૂરવી એટલે મહાભારત કાર્ય હતું. આ વિશેની જુદી જુદી વાતો આપણને જાણવા મળે છે. પંડિત વીરવિજયજીએ તો ગાયું કે - ચોથા આરામાં અનેક ધનવાનો અને પ્રતાપી પુરુષો થઈ ગયા, તેનાથી આ ખાડો પુરાયો નહીં, તે કાળે મોતીશાહ શેઠે રૂપાના રૂપિયે ભરાવ્યો.
જ્યારે કુંતાસરનો ખાડો પૂરવાની વાત આવી ત્યારે શેઠ હેમાભાઈ પણ સાથે હતા. શેઠ હેમાભાઈ ખાડાની ધાર ઉપર ઊભા ઊભા મોતીશાહ શેઠને કહે છે, “શેઠ, આ વૈત વેંતના માણસો દેખાય છે, અને આવડી મોટી ખાડ ઉપર લઈ આવવી... શેઠ, કામ કપરું તો ખરું ! તમે ભારે પડતું કામ ઉપાડ્યું છે. મોતીશાહ શેઠ જવાબ આપે છે, “શેઠ ! આમાં મૂંઝવણ જેવું શું છે ? આ તો મુંબઈ દૂર પડી. નહીં તો મારી એક વખાર ઉઘાડું તો ચિનાઈ સાકરથી આ ખાડો પૂરી દઉં. ચાલો, ઉત્સાહ
| SR No. | 012078 |
| Book Title | Mahavir Jain Vidyalay Shatabdi Mahotsav Granth Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kumarpal Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 2015 |
| Total Pages | 240 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Smruti_Granth |
| File Size | 6 MB |