________________
wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwmum
આનુષારિણી યતના
, ૨૩૧ ) કર્મ છૂટો પડી જાય, તે જ ખરેખર મેક્ષને ઉપાય અથવા મોક્ષમાર્ગ છે, તે માટે દષ્ટાંત કહે છે. રોગ-વ્યાધિવાળી
અવસ્થામાં રામ મટાડનાર ઓષધ રગને અટકાવી જુના રોગને નાશ કરવા માફક દેશ, કાલ અને રેગને આશ્રીને કે તેવી અવસ્થા ઉત્પન્ન થાય છે કે, જે અવસ્થામાં અકૃત્ય કૃત્ય થાય અને કરવા લાયક કર્મને ત્યાગ કરે પડે છે. એ વચનને અનુસરતો લાભ-નુકશાનને હિસાબ ગણીને નિપુણ વૈદકશાસ્ત્રના જાણકાર વેદ્યો તેવી તેવી ચિકિ. સામાં રેગની શાતિ થાય, તેમ પ્રવર્તે છે. તે પ્રમાણે ગીતા મુનિવરે તેવી તેવી વ્યાદિ આપત્તિઓમાં વિવિધ અપવાદ સૂત્રાનુસારે સેવન કરતા હોય, તે તેમાં નવા દારે રોકવા પૂર્વક પૂર્વનાં કરેલાં કમની નિરા લક્ષણ ફળ મેળવનાશ થાય છે. (૭૮૨)
હવે ઉત્સર્ગ–અપવાદનું સમાન સંખ્યાપણું જણાવે છે.
૭૮૩-પર્વત વગેરે ઉચા સ્થાનની અપેક્ષાએ જે નીચે મિતલનું સ્થાન, આ પ્રમાણે એકબીજાની અપેક્ષાએ ઉચું-નીચુ સ્થાન સ્ત્રી બાળકમાં પણ પ્રસિદ્ધ છે. ભૂમિતલથી ઉપરનું સ્થાન પણ તેની અપેક્ષાએ ઉંચુ એમ ઉચુ-નીચું સ્થાન એક બીજાથી સાપેક્ષ હેય છે. એમ હોવાથી જે સિદ્ધ થયું, તે કહે છે-કહેલા દુષ્ટાતાનુસાર પરસ્પર અપેક્ષા રાખવા પ્રતીતિ-શ્રદ્ધાના વિષયના ભાવને ભજનારા ઉસ-અપવાદ સમાન સંખ્યાવાળા હોય છે. અથવા એક મકાનના દાદાનાં પગથિયા ચઢતી વખતે અને ઉતરતી વખતે એક સરખી જ સંખ્યાવાળાં હોય છે, પરંતુ ઉપર જઈએ ત્યારે ઉપર જવાનું, તે જોયતળિયાની અપેક્ષાએ અને ઉપરથી નીચે આવવું છે તે નીચે જાઉં
