________________
પાંચ વર્ષનું પ્રમુખપદ
૨૧૭ ચહેરા પર મરક મરક હાસ્યની લહેર ફરકી રહી હતી. મૃત્યુ ટાણે, જીવનદીપના બુઝાવાની હવે ઘડીઓ ગણાતી હતી તે વખતે બાપાજીના વદન પર ખિનતાને બદલે હાસ્ય ઊભરાતું હતું, એ સૌ માટે એક ભારે મેટા કૌતુક સમી વાત હતી.
“આ બધાંને છોડીને જવાના અવસરે તમને કંઈ દુ:ખ નથી થતું ? આશ્ચર્યમુધ બનેલા દાક્તરે ગંભીર ચહેરે બાપાજીને પૂછયું.
દુ.બી.શા માટે?” આટલું બોલીને બાપાજી ફરીથી હસી પડ્યા. દાક્તરને તેમણે બેસવાનો ઈશારો કર્યો અને સ્વજનેને જરા નજીક આવવા તેમણે જણાવ્યું; પછી ધીમે પણ ગભીર સાથે તેમણે એક વાત કહેવાની શરૂઆત કરી.
“બાવીસ વરસની ઉમ્મર આ દેહની હતી ત્યારે એક જૈન મિત્રની સાથે તેમના ઉપાશ્રયે વ્યાખ્યાન સાંભળવા ગયે હતે. ગમે ત્યારે તે માત્ર કૌતુક ખાતર જ ગયે હતો, કેમ કે તે સાધુની વ્યાખ્યાન શૈલીના ભારોભાર વખાણ સાંભળેલાં.”
“વ્યાખ્યાન દરમિયાન તેમણે એક કથા સંભળાવી. પ્રશાંત મહાસાગરના એક નાનકડા ટાપુમાં ગણતંત્રની એક વિચિત્ર રાયપદ્ધતિ અમલમાં હતી. દર પાંચ વર્ષ તે ટાપુની પ્રજા એક રાજપ્રમુખની ચૂંટણી કરતી. એ પાંચ વર્ષ દરમિયાન તે રાજપ્રમુખની આજ્ઞા સ કેઈ ઉઠાવતાં ચૂંટાઈને આવનાર દુર્જન હોય અને દુર્જનને યોગ્ય લાગે તેવી ગમે તે આજ્ઞા કરે, પ્રજાને તેનાથી લાભ થાય કે નુકસાન, આનંદ થાય કે દુ:ખ, ગમે તેમ હોય, તો પણ એ
