________________
કેણિકના સંગ્રામમાં વરુણુની આરાધના
(૨૦)
વીંઝાતા, મંગળ જય શબ્દ ઉચ્ચારાતા એવા કેણિક રાજા ઉદાથિ પટ્ટહતિ ઉપર આરૂઢ થાય છે. અને હાથી, ઘેડા, રથ, દ્ધાએ જેમાં છે એવી ચતુરંગ સેના અને મહાસુભટે સાથે જ્યાં મહાશિલા કંટક સંબામ છે ત્યાં આવે છે. અને સંગ્રામમાં ઉતરે છે. આગળ શબ્દ વજસરખુ અભેદ્ય કવચ-બતર વિફર્યાં ઊભા રહે છે. કેણિક રાજાએ કાશી અને કેશળના અઢાર ગણરાજાઓના મહાન યોદ્ધાઓને હણવા, ઘાયલ કર્યા, મારી નાખ્યા. તેઓની ચિહ્નવાળી ધજાઓ અને પતાકાઓ પાડી નાખી. જીવતા રહ્યા તે સૈનિકે ચારે દિશામાં નાસી ગયા. મહાશિલા કંટક સંપ્રામ નામ શાથી કહેવાય છે? તે સંગ્રામમાં ઘેડા-હાથી,
જાઓ, સારથિએ, વણ, કાષ્ટ, પાંદડા કે કાંકરાથી હણાય તે સર્વે એમ સમજે કે હું મહાશિલાથી હણાયો. તે કારણે મહાશિલા કંટક સંગ્રામ કહેવાય છે. તે યુદ્ધમાં કેટલા માણસે હણાયા? રાશી લાખ માણસે હણાયા હૈ ભગવંત ! નિ:શીલ યાવત પચ્ચખાણ વગરના પૌષધ ઉપવાસ સહિત, રોષે ભરાએલા, ગુસ્સે થયેલા, યુદ્ધમાં ઘાયલ થયેલા, અનુપ શાંત એવા તે મનુષ્ય મરણ પામી કઈ ગતિમાં ઉત્પન્ન થયા. હે ગૌતમ! ઘણાખરા તેઓ નારક અને તિય, પેનિમાં ઉત્પન્ન થયા છે,
રથમુશલસંગ્રામ પણ મહાશિલા કંટક સંગ્રામ જેવું સમજવું. ફરક એટલે કે અહીં ભૂતાનંદ પ્રધાન હાથો છે, આગળ શક દેવેન્દ્ર છે, પાછળ ચમરે લેઢાનું બખ્તર વિકવિ રક્ષણ કરે છે. ખરેખર કેન્દ્ર અમરેન્દ્ર મનુજેન્દ્રકેણિક એ ત્રણ ઈન્દ્રો યુદ્ધ કરે છે યાવત સર્વ સૈનિકોને નસાડી મૂક્યા. રથમુશલ સંગ્રામ નામ શાથી પડયું ? તે
