________________
---
—
- -
-
-
-
- ---- -- --
_ દ્વાદશ પ્રકાશ रेचकपूरककुंभककरणारयासक्रम विनापि खलु ।' स्वयमेव नश्यति मल्ल विमनस्के सत्यऽयलेन ॥४४॥
અમક્તાની પ્રાપ્તિ થચે છતે, રેચક, પૂરક, કુંભક અને આ સનના અભ્યાસ ક્રમ વિના પણ પ્રયત્ન વિના પિતાની મેળેજ પવન નાશ પામે છે. ૪૪..
चिरमाहितप्रयत्नैरपि ध यो हि शक्यते नैव । सत्येऽमनस्के तिष्ठति स समीरस्तरक्षणादेव ।। ४५॥
ઘણા લાંબા વખત પ્રયત્ન કરવા વડે કરીને પણ જે વાયુ ધારી શકાતું નથી, તે વાય સાચી ઉન્મનીભાવની પ્રાપ્તિથી તત્કાળ એક ઠેકાણે શેકાઈ રહે છે. ૪૫.
यातेऽभ्यासे स्थिरतामुदयति विमले च निष्कले तत्त्वे । मुक्त इव भाति योगी समूलमुन्मूलिनश्वासः ॥ ४६॥
આ અભ્યાસમાં સ્થિરતા પ્રાપ્ત થયે છતે અને નિર્મળ તથા કર્માળ વિનાનું તત્વ ઉદય પામ્યું છd, મૂલથી શ્વાસનું ઉન્મેલન કરી, ત્યાગી મુક્ત થએલાની માફક શાભે છે. ૪૬.
यो जाग्रदवस्थायां स्वस्था सुप्त इव निष्ठति लयस्थः । श्वासोच्छ्वासविहीनः स हीयते न खलु मुक्तिजुषः ॥४७॥ -
જાગૃતાવસ્થામાં આત્મભાવમાં રહેલો યેગી લય અવસ્થામાં , (ધ્યાનની એક અવસ્થામા) સુતેલાની માફક રહે છે. તે લય અવસ્થામાં શ્વાસોશ્વાસ વિનાના સિદ્ધના જીથી તે ચગી કાંઈ ઉતરતા (ઓછાશવાળ જણાતી નથી. ૪૭. .
जागरणस्वमजुषो जगतीतलवर्तिनः सदा लोकाः। तत्त्वविदो लयममा नो जाग्रति शेरते नापि ॥४८॥
આ પૃથ્વીતલ ઉપર રહેવાવાળા લેકે, નિરંતર જાગૃત અને સ્વપ અવસ્થા અનુભવે છે. પણ લયમાં મગ્ન થએલા તત્વજ્ઞાનીઓ જાગતા પણ નથી અને સુતા પણ નથી. ૪૮.
भवति खलु शून्यभावः स्वमे विषयग्नहश्च जागरणे। एतद्द्वीतीयमतीत्याऽऽनंदमयमवस्थितं तवं ॥४९॥
સ્વમ દિશામાં ખરેખર શુન્યભાવ હોય છે, અને જાગ્રત દશામાં જાગવા પછી પાંચ ઇન્દ્રિયના વિષચેનું ગ્રહણ થાય છે. આ બેઉ , અવસ્થાને ઓળગીને આનંદમય તત્વ રહેલું છે. ૪૯ ૪ . .
