Page Text
________________
અપાય ધ્યાનનું સ્વરૂપ,
૩૩ રાગ દ્વેષાદિથી થતાં કષ્ટોને વિચાર કરવાથી, આ જન્મ તથા ભાવી જન્મમાં થવાનાં અપાય (દુઃખ કો) ને પરિહાર ( ત્યાગ) કરવામાં તત્પર થવાય છે, અને પછી સર્વથા પાપ કર્મોથી નિવૃત્ત થાય છે. માટે શુભ ચા અશુભ દરેક ક્રિયાનું પરિણામ શું આવે છે અને આવશે, તે સંબધી ઘણી બારીકતાથી વિચાર કરવો જોઈએ.) ૧૧.
વિવેચન–જેઓએ જિનેશ્વરના માર્ગને સ્પર્શ કર્યો નથી, પરમાત્મ સ્વરૂપ જાણ્યું નથી અને યતિ માર્ગ (નિવૃત્તિ મા)સંબધી વિચાર પણ કર્યો નથી, તેઓને હજારે જાતનાં કો આવી પડે છે. આ દુનિયાની માયાના મેહમા જેઓનું ચૈતન્ય પરાધીન થઈ ગયું છે, તેવા અજ્ઞ જીએ, શું શું અકાર્યો નથી કર્યો, અને કેવાં કેવાં કષ્ટી નથી પામ્યા? અર્થાત્ સર્વ અકાર્યો કર્યા છે, અને સર્વ જાતનાં દુબેને અનુભવ કર્યો છે. દરેક જીવેએ વિચારવું જોઈએ કે, જે જે
ખે નર્કમાં, તિર્યમાં અને મનુષ્યમાં, અમે પામ્યા છીએ, તેમાં ખરેખર અમારેજ પ્રમાદ છે. અરે સમ્યકત્વ પામ્યા જેવી સ્થિતિ મેળવ્યા છતાં પણું મન, વચન અને કાયાથી કરાયેલાં દુષ્કર્મોથી, અમે અમારે હાથેજ શરીરમાં અગ્નિ સળગાવી દુખી થયા છીએ. હે આત્મન ! મેક્ષમાર્ગ સ્વાધીન છતાં, તે માર્ગને મૂકી દઈ, કુમા
ની શોધમાં પ્રવેશ કરી, તે પોતે જ પોતાના આત્માને કણમાં નાંખે છે. જેમ સુકાળ સુભિક્ષના વખતમાં, અથવા સ્વતંત્ર રાજ્ય મળ્યાં છતાં મૂર્ખલેકે ભિક્ષા માગતા ફરે છે, તેમ મોક્ષમાર્ગ પોતાને સર્વાધીન છતા, મારા જેવા મૂર્ખ જ ભવમા ભમ્યા કરે છે. આ પ્રમાણે પોતાના અને પરના સ બ ધમાં અપાયની પર પરાના કારણે સંબંધી વિચાર કરવો, અને હવેથી સાવધાન થવું તે અપાયરિચય ધ્યાન કહેવાય છે.
વિપાકવિચય થાનનું સ્વરૂપ, प्रतिक्षणसमुद्भतो यत्र कर्मफलोदयः॥ चित्यते चित्ररूपः स विपाकवित्रयोदयः ॥१२॥
ક્ષણ ક્ષણ પ્રત્યે ઉત્પન્ન થતા, કર્મફળના ઉદયને અનેક પ્રકારે વિચાર કરે, તે વિપાકવિચય ધ્યાન કહેવાય છે ૧૨.
મળ્યાં છતાં મૂલે
મૂર્ખ છે
અને પરપરાના કણ
| SR No. | 011634 |
| Book Title | Yogshastra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kesharvijay |
| Publisher | Vijaykamal Keshar Granthmala Khambhat |
| Publication Year | 1924 |
| Total Pages | 416 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |