________________
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર-આત્મકથા એમાં કંઈ સશ નથી માત્ર ખેદ એટલો થાય છે કે, અમને આવા પ્રારબ્બોદયમાં શ્રી ઋષભદેવાદિ જેવી અવિષમતા રહે એટલું બળ નથી, અને તેથી પ્રારબ્ધદય છતા વારવાર તેથી અપરિપકવ કાળે છૂટવાની નામના થઈ આવે છે, કે જો આ વિષમ પ્રારબ્ધદયમા કઈ પણ ઉપયોગની યથાતથ્યતા ન રહી તે ફરી આત્મસ્થિરતા થતો વળી અવસર ગષ જોઈશે, અને પશ્ચાત્તાપપૂર્વક દેહ છૂટશે; એવી ચિંતા ઘણીવાર થઈ આવે છે.
આ પ્રારબ્ધદય મટી નિવૃત્તિકર્મ વેદવાર પ્રારબ્ધનો પ્રારબ્ધોદયવેદન ઉદય થવા આશય રહ્યા કરે છે, પણ તે તરતમાં એટલે નિવવામાં હજી એકથી દોઢ વર્ષમાં થાય એમ તો દેખાતુ નથી, અને પળ લે પળ જવી કઠણ પડે છે એકથી દોઢ વર્ષ પછી પ્રવૃત્તિકર્મ વેદવારૂપ ઉદય કેવળ પક્ષિી થશે, એમ પણ લાગતું નથી; કઇક ઉદય વિશેષ મોળો પડશે એમ લાગે છે
ત્રણ વર્ષની લગભગથી એવુ વર્તાયા કરે છે, કે પરમાર્થ લખવાની પ્રવૃત્તિ સબધી કે વ્યવહાર સંબધી કઈપણ લખતા કટાળો આવી જાય છે, માંમદતા-ચિત્તની અને લખતા લખતા કલ્પિત જેવું લાગવાથી વારવાર અપૂર્ણ છોડી આર્ય દેવાનું થાય છે પરમાર્થમાં ચિત્ત જે વખતે એકાગ્રવતું હોય ત્યારે જો પરમાઈસબધી લખવાનું અથવા કહેવાનુ બને તો તે યથાર્થ કહેવાય, પણ ચિત્ત અસ્થિરવત્ હોય, અને પરમાર્થ સબધી લખવાનું કે કહેવાનું કરવામાં આવે તો તે ઉદરણા જેવુ થાય, તેમજ અતવૃત્તિનો યથાતથ્ય તેમાં ઉપયોગ નહિ હોવાથી તે આત્મબુદ્ધિથી લખ્યું કે કહ્યું નહીં હોવાથી કલ્પિતરૂપ કહેવાય, જેથી તથા તેવા બીજા કારણોથી પરમાર્થસંબધી લખવાનું તથા કહેવાનું ઘણું ઓછું થઈ ગયું છે. આ સ્થળે સહજ પ્રશ્ન થશે, કે ચિત્ત અસ્થિરવત્ થઈ જવાનો હેતુ શો છે? પરમાર્થમા જે ચિત્ત વિશેષ એકાગ્રવત્ રહેતુ તે ચિત્ત પરમાર્થમાં અસ્થિરવત્ થવાનું કારણ કઈ પણ જોઈએ જે પરમાર્થ સશય હેતુ લાગ્યો હોય, તો તેમ બને,
