________________
४७३
योगशास्त्र. अर्थः- श्रमनस्कपणाना उदय वखते योगी ने ते, कायाने विश्लिष्ट (विखायेलानी) पेठे, नष्टनी पेठे, उडीगयेलानी पेठे,अथवा लीन थयेलानी पेठे असत् कल्पनावाली जाणे . तथा,
समदरिंजियनुजगै, रहित विमनस्कनवसुधाकुंडे ॥ मनोऽनुनवति योगी, परामृतास्वादमसमानं ॥४३॥ अर्थः- मदोन्मत्त एवा इंडियो रूपी सोयें करीने रहित, एवा विमनस्करूपी नवा अमृतकुंडमां मग्न थयेलो योगी, अतुल्य एवा उत्कृष्ट श्रमृतना खादने श्रनुजवे . तथा,
रेचकपूरककुंनक, करणाभ्यासक्रमं विनापि खल ॥
स्वयमेव नश्यति मरुत्, विमनस्के सत्ययत्नेन ॥४४॥ अर्थः- रेचक, पूरक, कुंनक करवाना अभ्यास विना पण, विमनस्क पणुंहोते ते, यत्नविना वायु पोतानी मेलेज नाश पामे बे.
चिरमाहितप्रयत्न, रपि धत्त योदि शक्यते नैव ॥
सत्यमनस्के तिष्ठति, स समीरस्तत्हणादेव ॥४५॥ अर्थः- लांबा कालथी धारण करेला प्रयत्नोयें करीने पण जे पवन धारी शकातो नथी, ते पवन तत्क्षणज थमनस्कपणुं होते ते स्थिर थाय .
यातेऽज्यासे स्थिरता, मुदयति विमले च निष्कले तत्वे ॥
मुक्त श्व नाति योगी, समूलमुन्मूलितश्वासः॥४६॥ अर्थः- अज्यास उदय होते बते, तथा स्थिरता, मखते बते, अने निर्मल, तथा निष्कल तत्व होते ते, मूलथी श्वासने दूर करीने योगी मुक्तनी पेठे शोजे बे.
यो जाग्रदवस्थायां,स्वस्थः सुप्त इव तिष्ठति लयस्थः॥ श्वासोवासविदीनः, सहीयते न खलुमुक्तिजुषः॥४७॥ अर्थः- वली जे जागृत अवस्थामां पण ध्यानमा रह्यो थको सुतेलानी पेठे खस्थ रहे . अने श्वासोवास विनानो थयो थको, मुक्तथी जुदो पड़ी शकतो नथी.
