________________
७१०
आचारागसूत्र द्विजौधैः द्विजसमूहैनिपेवितः, य=विक्रमयशो नृपः कथासु-धर्मकथापरिषत्सु श्रियं शोभां लेभे प्राप्तवान् । किमिव ? प्रान्ते निविष्टा राजहंसी यस्य तत् प्रान्तनिविष्टराजहंसि, विभ्राजि-देदीप्यमानं सर इव ।
__ यथा प्रान्तनिविष्टया राजहंस्या विभ्राजमानं सरः श्रियं लभते तथा मुखोपरिनिबद्धदेदीप्यमानमुखवस्त्रिकया विक्रमयशो नृपः सदसि श्रियं लब्धवानित्यर्थः ।
___ करेण मुखवस्त्रिकाधारणे तु करतलातमुखवस्त्रिकाया दीप्तिः समाच्छादिता स्यात् , कथं तर्हि '....राजन्मुखवस्त्रिकः' इत्यत्र 'राजन् '-पदप्रयोगसंसूचितमुखवस्त्रिकागतप्रभायाः प्रकाशमानता तिरोहिता भवेत् , तर्हि राजहंसीप्रभया 'विभ्राजी' -ति सरोविशेषणेन साम्यमपि न सिद्धयेत् । नामक राजा धर्मकथा की परिषद् में शोभा को प्राप्त हुआ । कैसी शोभा को प्राप्त हुआ ? जैसे जिसके किनारे राजहंसी बैठी हो वह तालाव सुशोभित होता है।
जिसके किनारे राजहंसी बैठी हो वह तालाव जैसे शोभित होता है उसी प्रकार मुख पर बंधी हुई और देदीप्यमान मुखवत्रिका से विक्रमयश राजा व्याख्यानपरिषद् में शोभित हुआ।
अगर हाथ से मुखवस्त्रिका पकडी होती तो मुखवस्त्रिका की दीप्ति हथेली से छिप जाती । ऐसी स्थिति में '....राजन्मुखवस्त्रिकः' इस पद में 'राजन' शब्द के प्रयोग से मखवस्त्रिका की जो प्रभा सूचित की है वह प्रकाशमान कैसी होती ? फिर तो वह छिपी हुई प्रभा रहजाती ! और फिर सरोवर के किनारे बैठी हुई राजहंसिनी की उपमा भो ठीक नहीं बैठ सकती।
ધર્મકથાની સભામાં શોભાને પામ્યા છે. કેવી શોભાને પામ્યા છે? જેમકે જેના કિનારે રાજહંસી બેઠાં હોય તે તળાવ સુશોભિત થાય છે.
જેના કિનારે રાજહંસી બેઠાં હોય તે તળાવ જેવી રીતે સુમિત હોય છે તે પ્રમાણે મુખ પર બાંધેલી અને ઝગમગાટ શેભાયમાન મુખવસ્ત્રિકાથી વિક્રમ રાજા વ્યાખ્યા પરિષ–(સભા)માં શોભતા હતા.
અથવા હાથથી મુખવસ્ત્રિકા પકડી હોતે તે તે મુખવસ્ત્રિકાની દીપ્તિ-પ્રકાશ थेवीथा 5त. मेवी स्थितिमा 'राजन्मुखवस्तिकः' मा ५४मा 'राजन् ' શબ્દના પ્રયોગથી મુખવસ્ત્રિકાની જે પ્રભા-(પ્રકાશ) સૂચિત કરી છે, તે પ્રકાશમાન કેવી રીતે થાત? પછી તે તે ઢકાએલી જેવી પ્રભા રહી જાત અને પછી સરેવરના કિનારે બેઠેલાં રાજહંસીની ઉપમા બરાબર ઘટી શકત નહિ
