________________
६८४
आंचारागसूत्रे
प्ररूपणाद्वारम्वायुकाया द्विविधाः-सूक्ष्मा बादराश्चेति । तत्र सूक्ष्माः सकललोकव्यापिन:, बादरास्तु लोकैकदेशे सन्ति । वादराः पञ्चविधाः-उत्कलिकावातः, मण्डलिकोवातः, गुञ्जावातः, धनवातः, शुद्धावतश्चेति । ये तु ते पौरस्त्यादिभेदा लोकवादिप्रकरणे पागभिहितास्तेऽप्यत्रैवान्तर्भूताः । यः स्थित्वा स्थित्ना उत्कलिकाभिर्वाति स उत्कलिकावातः, वातोलीरूपो मण्डलिकावातः, यो गुञ्जन् वाति स गुञ्जावातः, पृथिव्यादीनामाधारतया व्यवस्थितो हिमपटलकल्पोऽतिघनीभूतो घनवातः, मन्दस्तिमितः शीतकालादिषु शुद्धवातः । ____ संक्षेपेण वायुकायात्रिविधाः-सचिता अचित्ता मिश्राश्च । उत्कलिकावातादयः
प्ररूपणाद्वारवायुकाय दो प्रकार का है-सूक्ष्म और बादर । सूक्ष्म जीव समस्त लोक में रहते हैं । बादर पाच प्रकार के है-(१) उत्कलिकावात (२) मण्डलिफावात (३) गुञ्जावात (४) घनवात और (५) शुदवात । पौरस्त्य आदि जो भेद लोकवादी के प्रकरण में पहले बतलाये हैं वे सब भी इन्हों मेदों में अन्तर्गत हो जाते हैं । ठहर-ठहर कर उत्कलिकारूप से वहनेवाली वायु उत्कलिकावात है। वातोलीरूप वायु को मण्डलिकावात कहते हैं। गूंज-गूज कर बहने वाली वायु को गुजावात कहते है । पृथ्वी आदि के आधार पर स्थित हिमपलट के समान अत्यन्त सघन वायु को घनवात कहते है । शोत काल आदि में घीमे-- धीमे चलने वाली वायु शुद्धवात है ।
___ संक्षेप से वायुकाय के तीन भेद है-(१) सचित्त (२) अचित और
પ્રરૂપણદ્વાર– વાયુકાય બે પ્રકારના છે. (૧) સૂક્ષમ અને (૨) બાદર, સૂક્ષ્મ જીવ સમસ્ત લાકમાં व्यात छ. मन माह२, सोना मे४-देशमा २ छे. मार पाय अठारना छ. (१) लि. आवात, (२) मंसिवात, (3) गुजपात, (४) धनपात भने (५) शुद्धपात.
પીરસ્ય આદિ જે ભેદ કવાદીના પ્રકરણમાં પહેલાં બતાવ્યાં છે, તે સર્વે આ ભેદેમા અન્તર્ગત થઈ જાય છે. જરા–રહી-રહીને ઉત્કલિકાપમાં વહેવાવાળે વાયુ તે ઉત્કલિકાવાત છે. વાતેલીરૂપ વાયુને મંડલિકાવાત કહે છે. ગૂંજી-ગૂંજી ને વહેવાવાળી હવાને ગુંજવાત કહે છે. પૃથ્વી આદિના આધાર પર સ્થિતિ હિમપટલ સમાન અત્યન્ત સઘન વાયુને ઘનવાત કહે છે. શીતકાલ આદિમાં ધીમે-ધીમે વહેતે વાયુ તે શુદ્ધવાયુ છે.
सपथी वायुयना से छे. (१) सचित्त (२) मस्थित मन (3) मिश्र,
