________________
भाचारचिन्तामणि-टीका अध्य० १ उ. ३ . ७ अप्कायरक्षोपदेशः सयमेव उदयसत्थं समारंभइ, अण्णेहिं , उदयसत्थं समारंभावेइ, अण्णे वा उदयसत्थं समारंभंते समणुजाणइ, तं से अहियाए तं से अबोहीए । सू० ७॥
छाया
तत्र खलु भगवता परिज्ञा प्रवेदिता। अस्य चैव जीवितस्य परिवन्दन-माननपूजनाय जातिमरणमोचनाय दुःखप्रतिघातहेतुं स स्वयमेवोदकशस्त्रं समारभते, अन्यैरुदकशस्त्रं समारम्भयति, अन्यान् वा उदकशस्त्रं समारभमाणान् समनुजानाति, तत्तस्याहिताय तत्तस्याबोधये ॥ सू० ७॥
___टीका
तत्र-अप्कायसमारम्भे भगवता-श्रीमहावीरेण परिज्ञा-सम्यगवबोधः खलु प्रवेदिता प्रतिबोधिता। कर्मबन्धसमुच्छेदार्थ जीवेन परिज्ञाऽवश्यं शरणीकरणीयेति भगवता प्रतिबोधितमिति भावः । ज्ञ-प्रत्याण्यान-भेदात् परिज्ञाया द्वैविध्य, द्विविधायास्तस्या लक्षणं च प्रागभिहितम् । करने के निमित्त वह स्वयं ही उदकशस्त्र का आरंभ करता है, दूसरों से उदकशस्त्र का आरंभ कराता है, और उदकशस्त्र का आरंभ करने वालों की अनुमोदना करता है। वह उस के अहित के लिए है, वह उसकी अबोधि के लिए है । सू. ७ ॥
टीकार्थ-अप्काय के समारंभ के विषय में भगवान् श्री महावीरने सम्यग् बोध का उपदेश दिया है । भगवान्ने कहा है कि-कर्मबंध का नाश करने के लिए जीव को परिज्ञा का आश्रय आवश्य लेना चाहिए । ज्ञपरिज्ञा और प्रत्याख्यानपरिज्ञा, इस प्रकार परिज्ञा के दो भेद हैं। दोनों के लक्षण पहले ही कह चुके हैं। પિતેજ જલશસ્ત્રને આરંભ કરે છે, બીજા પાસે જલશસ્ત્રનો આરંભ કરાવે છે. અને જલશસ્ત્રને આરંભ કરવાવાળાની અનુમોદના કરે છે. તે પિતાના અહિત માટે છે ते तनी राधिन माटे छे. (सू. ७)
ટીકાર્થ—અખાયના સમારંભના વિષયમાં ભગવાન શ્રી મહાવીરે સમ્યગ્ર બેધને ઉપદેશ આપે છે. ભગવાને કહ્યું છે કે-કર્મબંધને નાશ કરવા માટે જીવોએ પરિજ્ઞાને આશ્રય જરૂર લે એઈએ. જ્ઞપરિજ્ઞા અને પ્રત્યાખ્યાનપરિજ્ઞા, આ પ્રમાણે પરિક્ષાના બે ભેદ છે. બન્નેના લક્ષણે પ્રથમ જ કહેવામાં આવ્યા છે.
