________________
४०२
-
आचारागसूत्रे . ॥ मूलम् ।। अपरिणायकम्मा खलु अयं पुरिसे जो इमाओ दिसामो अणुदिसाओ अणुसंचरइ, सव्याओ दिसाआ सबाओ अणुदिसाओ साहेइ ॥ सू० ७॥ .
छाया___ अपरिज्ञातकर्मा खलु अयं पुरुषः यः इमा दिशा अनुदिशा वा अनुसंचरति, सर्वा दिशाः सर्वा अनुदिशाः सहति ।। सू० ७॥
टीका'अपरिण्णायकम्मा' इत्यादि । यः इमा दिशा अनुदिशा अनुसंचरतिकर्मपरतन्त्रः संश्चतुर्गतिकसंसारं माप्य दिक्षु विदिक्षु च. परिभ्रमति । तथा-सर्वादिशा अनुदिशाः सहति । इह सर्वशब्देन द्रव्यभावोभयविधदिशो ग्रहणम् । द्रव्यभावदिशः सह-ज्ञानावरणीयादिकर्मभिः साकम् एति-गच्छति प्रामोतीत्य। यत्तच्छब्दयोनित्यसाका तयाऽत्र यच्छन्देन स इति परामृश्यते । सः अयं पुरुषःजीवः खलु-निश्चयेन अपरिज्ञातकर्मा अस्तीति शेषः । न परिज्ञात-परिज्ञाविषयी
मूलार्थ-अपरिज्ञातकर्मा यह पुरुष इन दिशाओं और विदिशाओं में परिभ्रमण करता है और सब दिशाओं एवं अनुदिशाओं को प्राप्त होता है ॥ सू. ७ ॥
..टीकार्थ-कर्म से परतन्त्र जीव चार गतिरूप संसार को प्राप्त होकर दिशाओं में और विदिशाओं में परिभ्रमण करता है । तथा समस्त दिशाओं और अनुदिशाओं को प्राप्त होता है, अर्थात द्रव्य-दिशाओं एवं भाव-दिशाओं (ज्ञानावरण आदि कर्मों) के साथ प्राप्त होता है । वह जीव निश्चयपूर्वक अपरिज्ञातकर्मा है। कर्म की कारणभूत क्रियाओं का स्वरूप जिसने म जाना हो वह अपरिज्ञातकर्मा कहलाता है। अथवा जिसने ज्ञानावरणं आदि आठ कर्मों की कारणभूत क्रियाओं का त्याग न किया हो उसे भी - મૂલાઈ–અપરિજ્ઞાત કર્મા આ પુરૂષ આ દિશામાં અને વિદિશાઓમાં પરિ ભ્રમણ કરે છે, અને સર્વ દિશાઓ એવું અનુદિશાઓને પ્રાપ્ત થાય છે. (૭)
ટકાથ-કર્મથી પરતંત્ર જીવ ચાર ગતિરૂપ સંસારને પ્રાપ્ત થઈને દિશાઓમાં અને વિદિશાઓમાં પરિભ્રમણ કરે છે, તથા સમસ્ત દિશાઓ અને અનુદિશાઓને પ્રાપ્ત થાય છે. અર્થાત્ દ્રવ્યદિશાઓ અને ભાવદિશાઓની સાથે પ્રાપ્ત થાય છે. તે જીવન નિશ્ચયપૂર્વક અપરિજ્ઞાતકર્મા છેકર્મની કારણભૂત ક્રિયાઓના સ્વરૂપને જે જાણતા નથી તે અપરિજ્ઞાતૈિકેમ કહેવાય છે અથવા જેને જ્ઞાનાવરણ આદિ આઠ કર્મોની કારણભૂત ક્રિયાઓને ત્યાગ કર્યો હોય તેને પણ અપરિક્ષાતકર્મા કહે છે. આશય
