________________
૧૪
પુણ્યવંત સાધક અને શોધકને પુણ્યને ઉદય જાગે તે મળી આવે છે એ વાત પણ નિઃસંશય છે. વસ્તુપાળ, વીર ભામાશા, અનુપમા દેવી વગેરેને તે પ્રાપ્ત થઈ હતી. આજે પણું પુણ્યશાળી છે ને તે અવશ્ય પ્રાપ્ત થાય છે.
એ રસસિદ્ધિદું નામ કરુણારસ, કૃપારસ, દયારસ છે, એમ શાસ્ત્રોમાં કહેવાયું છે. શ્રી તીર્થકર દે કરુણરસની મૂર્તિ છે. તેમને દયારસ તેમની મૂર્તિમાં ઉભરાતે દેખાય છે. દયારસ એ જીવરૂપી તામ્રને સુવર્ણ બનાવનાર સિદ્ધિરસ છે. એ રસ શાશ્વત છે. સર્વ જીવમાં તે રહેલો છે. અપ્રગટપણે રહેલા એ રસને પ્રગટ કરવા માટે આલંબન અને ઉદ્દીપન જોઈએ. આલંબન રૂપે જગતના જીવે છે. ઉદ્દીપન રૂપે તેમની યાતનાઓ છે. તેને જોતાં જ કરુણરસ ઉછળી આવે છે.
એ કરુણરસ, શ્રી તીર્થકર દેવના આત્માઓમાં ઉત્કૃષ્ટપણે ઉછળે છે. તેમાંથી સંવેગ, વૈરાગ્ય, સંયમ, તપ અને ઘર પરિષહ અને ઉપસર્ગોને સહવાનું બળ પ્રગટે છે. તેના પ્રતાપે એક બાજુ કર્મના ક્ષયની, અને બીજી બાજુ પુણ્યની પુષ્ટિની પરંપરા સર્જાય છે. પુણ્યમાંથી તીર્થ અને કર્મના લયમાંથી અવ્યાબાધ સુખ સ્વરુપ–ક્ષ પ્રાપ્ત થાય છે. શ્રી જિનપૂજાનું ફળ ચિત્તની પ્રસન્નતા કહી છે અને એ પ્રસન્નતાથી પૂજા અખંડિત બને છે. તેનું તાત્પર્ય કરુણરસ છે. એ કરુણરસ જ એ છે કે જેના ઉપર તે વર્ષે છે તેનું અને તે વર્ષાવનારનું ચિત્ત પ્રસન્ન કરે છે અને ચિત્તની
