________________
૧૬.
છે કે કૃપણુતા, ક્ષુદ્રતા, કટુતા, ભવાભિનંદિતા, એ અનાદિથી આપણા સ્વભાવભૂત બની ગયા છે, જે વાસ્તવમાં વિભાવરૂપ છે, એટલે તેને દૂર કરવા માટે ક્ષમા–મૈત્રી આદિ વડે જીવનને રંગવું જ પડે; તે સિવાય ધર્મને રંગ ન બેસે, ન ઉઘડે.
માંગનારને શુદ્ર કહેવાય અને હોવા છતાં ન આપનારને કપણ કહેવાય, તે દેષ આપણામાં અનાદિના છે.
આપણને બીજાના દેશે અને મમ્મણ શેઠની કૃપણુતા દેખાય છે પરંતુ મનુષ્યભવમાં ભાવને અખૂટ ખજાને મળવા છતાં પણ આપણે ભાવ આપવામાં કેટલી કેટલી કંજુસાઈ કરીએ છીએ તે દેખાતું નથી!
ભાવ એટલે ..આત્મસ્નેહ તે ભાવ આપવામાં ઉદાર નબવું જોઈએ.
ચારેચ ગતિના ભિન્ન ભિન્ન કર્યો છે. સુખ ભેગવવા માટે સ્વર્ગ, દુઃખ ભોગવવા માટે નરક, અવિવેકીપણે વર્તવા માટે તિય ચ અને વિવેકસહિત ધર્મ કરવા માટે મનુષ્ય લવ છે.
