________________
પહેલી દષ્ટિમાં સાધ્ય-સાધનને ભેદ, અને બીજીમાં અભેદ હોય છે.
પહેલી દષ્ટિના અધિકારી ઘણું હોય છે. બીજીના વિરલ હોય છે.
નિશ્ચયષ્ટિને ધ્યાનમાં રાખીને, વ્યવહારદષ્ટિને અનુસરવાથી કૃમિક વિકાસ સાધી શકાય છે.
પ્રયત્ન ચાલતું હોય ત્યારે પણ જેટલે અંશે પ્રયત્ન સિદ્ધ થયા હોય તેટલે અંશે ફળની પ્રાપ્તિ, પ્રાપ્ત થયેલી (ગણાય) છે.
આ માત્ર આશાવાદ નહિ પણ ગહન રહસ્યભૂત સત્ય છે. તેથી સ્થિરતા ટકી રહે છે અને અધીરાઈ આવતી નથી, એ અનેકાંતદષ્ટિનું ફળ છે.
પ્રયનનાં આરંભથી માંડીને સમાપ્તિની છેલ્લી ક્ષણે સુધી અખિલ પ્રયત્નધારા એ ફળ છે, નહિ કે પ્રયત્નના અંતે, તેનાથી નિષ્પન્ન થતું જુદું ફળ જ, ફળ છે.
કોઈપણ કાર્યના પ્રારંભથી તેની સમાપ્તિ સુધીને જે પ્રયત્ન એ સાધન છે, અને અંતે નિષ્પન્ન થતું ફળ એ સાધનથી જુદું જ છે.
ત્યારે નિશ્ચયનયની દૃષ્ટિ કહે છે કે, યથાવિધિ પ્રયત્ન એ જ ફળ છે. આ માન્યતાને લીધે પરિણામ સુધા પહોંચી શકાય છે અને ફળનાં અધિકારી થઈ શકાય છે.
