________________
૧૩૪
મંત્રવિજ્ઞાન આજે તે ધર્મ અને કર્મ અને ભૂલાયાં છે અને લોકોને મેટો ભાગ અર્થ અને કામની સાધનામાં જ મશગુલ બની ગયે છે. તેમાં કેટલાક્ની સ્થિતિ તે અતિ દયાજનક છે. વધારે સ્પષ્ટ કહીએ તે તેમના જીવનમાં પશુછવન કરતાં કોઈ વિશેષતા નથી. ખાવું-પીવું, ઊંઘવું અને સંતતિ પેદા કરવી એ તે પશુઓ પણ ક્યાં નથી કરતાં ?
મનુષ્ય જીવનની સાર્થક્તા શેમાં છે? મોજશેખ કરવામાં કે ધર્મનું આરાધન કરવામાં?” સુજ્ઞ મનુષ્યોએ આ પ્રશ્નને ખૂબ ગંભીરતાથી વિચાર કરવાની જરૂર છે. જેમણે આ પ્રશ્નને સામાન્ય સમજીને બાજુએ મૂકી દીધા છે, તેણે બાજી ગુમાવી છે. જેમણે આ પ્રશ્નને નિરર્થક ગણને હસી કાઢયો છે, તેના હાથમાં કંઈ આવ્યું નથી. અને જેમણે આ પ્રશ્નને અનાવશ્યક લેખીને ઉડાવી દીધું છે, તેમને દીર્ધકાળ સુધી અંધારામાં જ સબડવું પડ્યું છે. એટલે જ અમારે અનુરોધ છે કે સુજ્ઞ મનુષ્ય આ પ્રશ્નનું મહત્વ સમજી તેને યેગ્ય ઉત્તર મેળવવા પ્રયત્નશીલ રહેવું જોઈએ.
અમે સાર્થકતા અને નિરર્થક્તા શબ્દથી શું કહેવા ઈચ્છીએ છીએ, તે પણ સ્પષ્ટ કરી લઈએ. ખેતર ખેડીએ. અને તેમાં ખૂબ અનાજ પાકે તથા ઘરભેળું થાય તે મહેનત સાર્થક ગણાય અને કંઈ ન પાકે અથવા પાડ્યા છતાં ઢોરઢાંખર ચરી જાય કે ચેરચખાર લૂંટી જાય તે મહેનત નિરર્થક ગણાય. અથવા વેપાર કરીએ અને ઘણું લાભ થાય તે મહેનત સાર્થક ગણાય અને કઈ લાભ ન થાય કે ખોટ ખમવી પડે તે એ નિરર્થક ગણાય. બસ, આટલી વસ્તુ
