________________
૧૧૯
મંત્રશુદ્ધિના દશ ઉપાયો (૨૭) નિબીજ–જે મંત્રના છેડે તેમ, સ્વા, વષ, હું,
હું અથવા સઃ બજેમાંથી કેઈપણું બીજ ન હોય તેને નિબીજ કહે છે. તેમજ આદિમાં કાર ન
હોય તે તેને પણ નિબીજ કહે છે. (૨૮) સિદ્ધિહીન–જે મંત્રના આદિ, મધ્ય અને અંતમાં
બબ્બે ફકર હેય છે, તેને સિદ્ધિહીન કહે છે. (૨૯) અંદ-દસ અક્ષરવાળે મંત્ર મંદ હોય છે. (૩૦) ફૂટ-એક અક્ષરવાળે મંત્ર કૂટ કહેવાય છે. (૩૧) નિરંશક-એક અક્ષરવાળામંત્રની સંજ્ઞા નિશંકપણ છે. (૩૨) સવહીન-બે અક્ષરવાળો મંત્ર સવહીન હોય છે.
પિંગલામતમાં ચાર અક્ષરવાળા મંત્રને પણ સત્વહીન
કહ્યો છે. (૩૩) કેકર-ચાર અક્ષરવાળા મંત્રને કેકર કહે છે. (૩૪) બીજહીન-છ અક્ષરવાળે મંત્ર કારથી રહિત હોય
તે બીજહીન કહેવાય છે. (૩૫) ચિત-સાડાસાત, સાડાબાર કે સાડાત્રણ વર્ણવાળા
મંત્રને ધ્રુમિત કહે છે. (૩૬) આલિંગિત-વીશ, એક્વીશ કે ત્રીશ અક્ષરવાળા
મંત્રને આલિંગિત કહે છે. (૩૭) હિત-બત્રીસ અક્ષરવાળા મંત્રને મોહિત કહે છે. (૩૮) ક્ષુધાતુર–સત્તાવીશ કે ચોવીશ અક્ષરવાળા મંત્રને
ક્ષુધાતુર કહે છે.
