________________
આત્મતત્વનું સ્મરણ વિશુદ્ધ અંતઃકરણમાં થાય છે. ૬૧ * સાચી દુષ્કતગહ અને સુકૃતાતુમાદના, દુષ્કૃત રહિત અને સુકૃતવાન તત્ત્વની ભક્તિ સાથે જોડાયેલી જ હોય છે. તેથી એક વ્યક્તિને જ મુક્તિની દૂતી કહેલી છે.
કૃતજ્ઞતાગુણ સુકૃતની અનુમોદનારૂપ છે. પરાર્થવૃત્તિ દુષ્કતની ગહરૂપ છે. દુષ્કતની ગહરૂપ પરાર્થવૃત્તિ અને સુકૃતની અનુમદનારૂપ કૃતજ્ઞતાભાવથી વિશુદ્ધ થયેલ અંતઃકરણમાં શુદ્ધ આત્મતત્ત્વનું પ્રતિબિંબ પડે છે. શુદ્ધ આત્મતત્વ અરિહંત, સિદ્ધ, સાધુ અને કેવલીકથિત ધર્મથી અભિન્ન સ્વરૂપવાળું છે.
અરિહંતાદિ ચારનું શરણગમન એ મુક્તિનું અનન્ય કારણ છે. મુક્તિ એ સ્વરૂપલાભરૂપ છે. સ્વરૂપને બાધ એ અરિહંતાદિ ચારના અવલંબનથી થાય છે. અરિહંતાદિ ચારનું અવલંબન સ્વરૂપના બેધનું કારણ છે. આત્મામાં આત્માથી આત્માને જાણવાનું સાધન અરિહંતાદિ ચારનું શરણું-સ્મરણ છે. એ ચારનું સમરણ એ જ તવથી આત્મસ્વરૂપનું મરણ છે. - આત્માનું સ્વરૂપ નિશ્ચયથી પરમાત્મતુલ્ય છે, એ બેધ જેને થયેલે છે, તેને પરમાત્મ-સ્મરણ એ જ વાસ્તવિક શરણગમન છે. આત્મતત્ત્વનું સ્મરણ વિશુદ્ધ અંતઃકરણમાં થાય છે.
આત્મતત્ત્વનું સ્મરણ વિશુદ્ધ અંતઃકરણમાં થાય છે. અંતઃકરણની વિશુદ્ધિ દુષ્કૃતગહ અને સુકૃતાનુદનથી થાય છે.
દુષ્કત પરપીડારૂપ છે, તેની તાવિક ગહ ત્યારે થાય છે કે જ્યારે પરપીડાથી ઉપાર્જન કરેલા પાપકર્મને પરોપકાર વડે દૂર કરવાનો વિલાસ જાગે છે.
