________________
આર્યાવર્તની અમરવેલ
૨૦૧
-
--
“ગુજર'-ખીરું (શ્રી ભગવતી સૂત્ર ટીકા) “મધુ રા'—સ્ત્રી, બોજેરૂ (વૈદક શબ્દ સિધુ ટીકા)
કુર'–વનસ્પતિ, પત્તીવાળી ભાજી, તાંદળજો (ભાવ કાકાણ નિવટુ-શાકવર્ગ)
કુર'ના ખાસ અર્થે ભાજી' અને “બીજોરું' એ બે છે. ભાજીના ગુણદોષ-મધુર, શિતળ, રૂચિકર, અગ્નિદીપક, પથ્યકાર તથા સારક અને વિષ, પિત્ત, શ્રમ, દાહ, રક્તદેષ રક્તપિત્ત તથા અતિસારનો નાશ કરે છે. ( આર્યભિષક (પૃ. ૨૫૨) એ રીતે આ ચીજો શ્રી વીરના રોગની દષ્ટિએ ઉપયોગી જણાય છે.
બીજેરાના ગુણદોષ; ખાટું, કંઠશુદ્ધિકારક, લઘુ, પ્રિય, દીપન, -રૂચિકર, સ્વાદુ તથા વાયુ, તૃષા, અરૂચિ અને પિત્તને મટાડનારું છે
બીજોરાને માવો ગુરુ, શીત, સ્વાદુ, સ્નિગ્ધ તથા બલપ્રદ છે. અને વાય તથા પિત્તનો નાશ કરે છે. રેવતી શ્રાવિકાના ઘરમાં જે “કુક્ડ માસ હતો, તે બીજેરાને પાક હતો. १ ३वास कासाऽरुचिहर, तृष्णान्न कण्ठशोधनम् ॥ १४८ ॥
लघ्वम्ल दीपनं हृद्यं, मातुलुङ्गामुदाहृतम् । "त्वक तिक्ता दुर्जरा तस्य वातकृमिकमापहम् ॥ १४९ ॥
વાદુ, રાતિ, ગુરુ, વિં , મા, માટતપિત્ત નિતા मेध्य शुलानिलदि कफारोचकनाशकम् ॥ १५० ॥ - ' दीपनं लघु संग्राहि गुलमाशीनं तु केसरम् । , शूलानिलविबन्धेषु रसस्तस्योपदिश्यते ॥ १५१ ॥
સૌ = વિરોગ મડશો # માનો (સુ. સંહિતા) 'त्वक तिक्तकटुका स्निग्धा, मातुलुंगस्य वातजित् । વૃળે મધુર માર, વાસ્તવિ@ાં ગુર”(વાભટ્ટ )
