________________
વિશ્વોદ્ધારક શ્રી મહાવીર વિશાખાનદીની મશકરી, ગાય પ્રત્યે કેપઃ-મુનિ વિશ્વભૂતિ એક ગામથી બીજે ગામ ફરતાં ફરતાં એકદા મથુરા નગરીમાં આવ્યા, તે સમયે યુવરાજ વિશાખાનંદી પણ મથુરામાં હતું. મથુરાના રા ની કુમારી સાથે તેનું લગ્ન થવાનું હોઈ, તે સપ્તાહ પહેલાં મથુરામાં આવ્યો હતો. તેની સાથે તેને અટકચાળા અનેક લક્ષ્મી-મિત્રો પણ હતા. તે મિત્રોની સાથે તે એક છાવણીમાં રહેતો હતે.
એક માસના ઉપવાસી મુનિ વિશ્વભૂતિ એકદા વિશાખાનંદીની છાવણી પાસેથી પસાર થયા. માસના ઉપવાસને અંતે આજે તે આહાર લેવા જઈ રહ્યા હતા. તેવામાં તેમને પોતાની છાવણી પાસેથી પસાર થતા જોઈ. વિશાખાનંદીના સેવકોએ ઓળખી કાઢયા. તેઓ બૂમો પાડવા માંડ્યા કેઃ “આ જાય, કુમાર વિવિભૂતિ.” વિશ્વમૂતિનું નામ સાંભળતાં જ છાવણીમાં રહેલ વિશાખાનંદી બહાર નીકળે. તેવામાં તપ વડે ક્ષીણ થયેલી કાયાવાળા આગળ જતા મુનિ વિભૂતિ એક ગાયની હડફેટમાં આવ્યા. ગાયે તેમને વગાડયું. તે જોતાં જ છાવણી બહાર ઊભેલ વિશાખાનંદી અવસર આવ્યો જાણે છે, “કેમ ? કયાં ગયું તમારું મસ્તક મેડવાનું જોર ?” વિશાખાનંદીની મર્મવેધી મશ્કરી તપસ્વી મુનિના હાડોહાડમાં પેસી ગઈ. તેમણે બીજી જ ક્ષણે ગાયને શિંગડાથી ઝાલી. જેથી ભમાવીને તેને આકાશમાં ઉછાળી મૂકી, અને તે બેલ્યા, “દુર્બળ પણ સિહ–હરિણાથી ગાંયે ન જ જાય?”
બાંધેલું નિયાણું –મુનિ વિશ્વભૂતિ આગળ વધ્યા. તેમને વિચાર આવ્યું કે, આ જડ વિશાખાનંદી હજી મારે કેડે છોડતું નથી. સાધુ પણ તેને મન છોકરાં બરાબર સમજાય છે નહિ ? મારે તેની સાન ઠેકાણે લાવવી જોઈએ જ. એવા વિચારે તે જ વખતે તેમણે એક આકરી પ્રતિજ્ઞા કરી. “જે મારા તપ સંયમ અને બ્રહ્મચર્યને છેડે પણ પ્રભાવ હોય તે હું આવતા ભવમાં અપરિમિત શકિતશાળી થાઉં, અને વિશાખાનંદીની ઐશ્વર્યઘેલી બુદ્ધિને કાણે લાવું.”
