________________
એક ક્ષત્રિય રાજકુમાર
૧૯૯ પ્રેમી નરેશાએ અને શ્રીમંતે એ સાચા સુખ માટે ક્ષણિક સુખ વિભનો ત્યાગ કરેલ. - વેજ ક્ષણિક છે, તમે તેને ત્યાગ કે ન ત્યાગ, સમય પૂરો થયે એ તો તમને છોડીને ચાલ્યા જ જવાના. તમે ભલે તે વૈભવને તમારા પિતાના માનતા હે, પણ એ ક્યારે હાથતાળી દઈને ચાલ્યા જશે તે તમે સમજી પણ નહિ શકે. એટલા માટે પ્રારંભથી જ અંતરમાં ત્યાગધર્મનું બીજ વાવી દેવું જોઈએ. જે સંસારના સારા મીઠા પ્રસંગેની અસરથી પોષાઇને પલ્લવિત થઈ શકે.
માનવજગત ત્યાગ ધર્મ પાળે તેમાં તો શી નવાઇ ! કુદરતના એક એક બળમાં ત્યાગધર્મની સુરભિ મહેકી રહી છે. કુસુમને જઈને પૂછે, તારે ધર્મ શું ? કહેશે કે પરિમલ આપીને માટીમાં માટીરૂપે મળી જવું. ફૂલ જ્યારે સ્વેચ્છાએ પરિમલને ત્યાગ કરે છે ત્યારે જ તે પરિમલમાંથી મીઠી સુગંધ પ્રસરે છે. જે તેની પાસે બળ પૂર્વક સુગંધી માગવામાં આવે તો તેમાંથી કડવી બદબો આવે. એટલે કે ત્યાગધર્મની મહત્તાને પ્રમાણુતા વનસ્પતિકાયના ભવ્ય છે પણ તેનો યથાશકિત આદર કરે છે. એ જ રીતે વાદળનું. કાદવ ખાઈને તે અમૃત વરસાવે ને પિતાની જાતને મિટાવી દે. સરિતા પિતે મળ– મૂત્ર પ્રક્ષાલે અને બદલામાં નિર્મળ સલિલ વડે માનવ અને ધરિત્રીને પાંખે. ચંદનવૃક્ષ, આપ ઘસાય ને અન્યને સુગંધી આપે; આપ જળે ને અન્યને ઠારે આપણે પણ આત્માને ચંદન ઝરો પ્રગટાવવા શરીરના ચંદન કાષ્ઠની ચિંતા ન કરવી જોઇએ.
[જુઓ ભાગ બીજો]
