________________
વિધિનું વિધાન
. ૧૮૧
લાવી પોતાના પગ દેવાનું કહ્યું. શેઠ ચંદનાને પુત્રી જેવી સમજતા, ચંદનાને મન શેઠ પિતાતુલ્ય હતા. ચંદના શેઠના પગ ધોવા લાગી, તેવામાં તેને ચોટલો છૂટી ગયા ને લાંબા વાળ કાદવમાં ખરડાવા લાગ્યા, શેઠે આ જોયું. તેમણે વાળ અદ્ધર ક્ય. છૂપી પોલીસનું કામ કરતી મૂળા શેઠાણીએ આ દશ્ય જોયું. તેની આંખો ફાટી. ચંદના હવે તેને કાંટા જેવી લાગી, તે કાંટાને ગમે તે રીતે ઘરમાંથી દૂર ફેંકી દેવાનો તેણે નિશ્ચય કર્યો.
જમી પરવારીને શેઠ બજારમાં ગયા. શેઠાણીએ એક હજામને પિતાને ઘેર બોલાવ્યો, રાજકન્યા ચંદનાના સુંવાળા દીર્ઘ કેશ તેની પાસે કપાવી નાખ્યા. તેને ગડદાપાટુનો માર માર્યો. તેના પગમાં લોઢાની બેડી નાંખી અને કોઈ ન જાણે તેવી રીતે ઘરના એક ખૂણામાં આવેલા અંધારા ઓરડામાં પૂરી દીધી. નોકર-ચાકરને આ વાત શેઠથી ગુપ્ત રાખવાને કડક હુકમ કર્યો.
સાંજે શેઠ ઘેર આવ્યા. જમવા બેઠા. ત્યાં તેમણે ચંદનાને ન જોઈ. તે વિષે શેઠાણુને પૂછપરછ કરી. તે આટલામાં રમતી હશે, કહીને શેઠાણીએ વાતનું મૂળ કાપી નાખ્યું. બીજે દિવસ થયો. શેઠ ચંદનાને કર્યાય ન જોઈ શક્યા. તેમને શેઠાણ તરફ વહેમ ગયે. છતાં ગૃહલેશને નહિ વધારવાના સ્વભાવવાળા શેઠ તે દિવસે પણ શાંત રહ્યા. ત્રીજા દિવસનું મંગલપ્રભાત ઊઘડ્યું. શેઠે શેઠાણીને ચંદના સંબંધી પ્રશ્નો પૂછયા, શેઠાણ આડાઅવળા જવાબો આપીને વાતને ઉરાડવા લાગી. ધનાવહ શેઠ ગુસ્સે થયા. ઘરના તમામ નાકારોને
એકત્ર કરીને ધમકી આપી. “ચંદનાની ભાળ નહિ મળે તો તમને - સર્વેને સખત શિક્ષા કરાવીશ.' ગુસ્સાને દર્શાવતા શેઠે ચાકરેને કહ્યું.
ચાકરે કઈ કશું ન બોલ્યા. છેવટે એક ઘરડી દાસીએ આગળ આવીને મૂળાના પાપને ઘડો ફાડી નાખ્યો; ચંદનાની સ્થિતિની - તમામ વાત શેઠને કરી.
