________________
12
વિશ્વાશ્વારક શ્રી મહાવીર
શ્રી મહાવીરે પરિચિત પ્રદેશમાં શાં શાં કષ્ટો સહ્યાં તે આ ચાર વર્ષા કેવી રીતે પસાર કર્યાં, તેનું ‘ આચારાંગસૂત્ર ! માં શ્રી મહાવીરના શિષ્ય સુધર્માસ્વામીએ દિલદ્રાવક વર્ણન આપ્યું છે.
“ શ્રી મહાવીરે ઉદ્યમવત થઇ સ ંસારનાં દુઃખ સમજી પ્રત્રજ્યા લીધી અને તે જ દિવસે હેમંતઋતુની કડકડતી ઠંડીમાં તે બહાર ચાલી નીકળ્યા. તે કડકડતી ઠંડીમાં વસ્ત્રથી શરીર ન ઢાંકવાના તેમના દૃઢ સંકલ્પ હતા.
અરણ્યમાં વિહરતા ભગવાનને-તેમના દીક્ષાભિષેક વખતે તેમને સિંચવામાં આવેલા ગધાદિકને કારણે આકર્ષાયલાં-નાનાં મોટાં અનેક જ તુએએ ચાર મહિના સુધી ઘણા જ ત્રાસ આપ્યો, અને એમનાં લાહીમાંસ ચૂસ્યાં. વસ્ત્ર વિનાના હાવાથી ટાઢ-તાપના તીત્ર સ્પર્ધા, ઉપરાંત તૃણના સ્પૂર્ણાં તથા ડાંસ મચ્છરના કારમા સ્પર્શ ભગવાને સમપણે સહ્યા.
ક્રોઇ વખતે ભગવાનજિન ઝૂપડામાં, ઝૂ'પડીઓમાં પરષામાં કે હાટામાં સ્થિરતા કરતા, તે કાઈ વખત લુહારની કાઢમાં કે ધ સની ગજી ૫ સે રહેતા. કાઇ વખતે ઉપનગરમાં, નગરમાં કે ઉદ્યાનમાં રહેતા, તા કાઇ વખત સમશાનમાં અવાવરૂ ઘરમાં કે વૃક્ષ નીચે નિવાસ કરતા.
તે રહેઠાણામાં ભગવાનને અનેક પ્રકારનાં ભયંકર સંકટા પડતાં. તે-તે સ્થળામાં રહેનારાં જીવડાં કે પક્ષી તેમને ઉપદ્રવ કરતાં. હલકા માણસા પણ ભગવાનને ધણા ત્રાસ આપતા. કાઈ ગામના રખવાળા હાથમાં હથિયાર લઇને પ્રભુને કનડતા, કાઇવાર વિષયવૃત્તિથી સ્ત્રી કે પુરુષા ભગવાનને હેરાન કરતા.
આ સિવાયના–શક, યવન, કિરાત, શબર, ખર, સિંહલ, પારસ, ક્રૌંચ, પુલિંદ, ગંધાર, રામ, ઢાંકણ, પલ્લવ ણુ વગેરે અનાય` દેશેા હતા, તે દેશના લોકાને મ્લેચ્છ પણ કહેવામાં આવે છે. આ વિષે તત્ત્વા ભાષ્ય અને પનવણા સૂત્રમાં વિગતથી લખેલ છે.
