Page Text
________________
४२
धमाभ्युदय महाकाव्य कर्यो छे.' यात्रिकवर्गने अनेक प्रकारे सुखसाधनो आपता अने आनंद प्रमोद आपता वस्तुपाळ संघ सह धोळका गया. त्यां तेमनुं सन्मान करवा तेजपाळ अने पौरजनोनी साथे वीरधवलदेवे सामा जई जिनप्रभुने नमस्कार कर्या. वस्तुपाळे त्यां जिनप्रभुने रथमांथी नीचे पधरावी भक्तिवडे पूजन कर्यु अने संघने भोजन, वस्त्रादिकवडे संतोष आप्यो.
वीरधवले वस्तुपाळने कुशळ वर्तमान पूछी विवेक दर्शाव्यो. उदयप्रभसूरिए आ यात्रानुं वर्णन थोडाक शब्दोमां संपूर्णतः आप्यु छे. तेमनी लेखनशैली विद्वान मनुष्योने पण मोह पमाडे छे, कारण तेमां कर्णकटुता के शब्दाडंबरनी छाया कोई पण ठेकाणे जोवामां आवती नथी. जे हकीकत रजु कराई छे तेमां पूरती चोकसाई अने प्रामाणिकता उपर खास लक्ष्य आप्युं छे. तेथी ज बीजां वा यात्रावर्णनो करतां उदयप्रभy यात्राविवेचन वधुं प्रामाणिक अने सन्मान्य छे. आ ग्रंथन धार्मिक महत्त्व अनेकगणुं हो परंतु ऐतिहासिक दृष्टिए पण तेनुं महत्त्व ओळु नथी एम कहे, पडे छे.. ६९. वस्तुपालना संघनी सामग्रीगणना
आ तीर्थयात्राओमां केटलां मनुष्यो, रयो, गाडांओ, रक्षको, सुखासनो अने इतर जनसमुदाय वगेरे हता तेनी केटलीक नोंध जुदाजुदा अन्थोमा जोवामां आवे छे. यात्रावर्णन आलेखनारा कीर्तिकौमुदी, सुकृतसंकीर्तन, वसंतविलास के धर्माभ्युदय प्रन्थना रचयिताओए ते संबंधी काई पण निर्देश कयों नथी, पण जिनप्रभना तीर्थकल्पमा तथा प्रबंधचिंतामणि अने 'वस्तुपाल तेजपाल रासा'माथी तत्संबंधी केटलीक माहिती उपलब्ध थाय छे. जो के तेमां केटलुं सत्य समायेळं हशे तेनुं पृथक्करण करवानां पूरतां प्रमाणो नथी, तेमां केटलीक अतिशयोक्ति होवानुं पण भासे. परंतु ते संबंधी नक्कर हकीकत ज्यांसुची प्राप्त न थाय, त्यां सुधी तेने सत्य मानी लेवामां बांधो नथी, एम मानी जे ते ग्रन्थोमांथी तेनां सूचनो अहीं रजु कर्या छे. जिनप्रभसूरि तीर्थकल्पमां तेनो निर्देश करतां लखे छे के "वस्तुपाळनी प्रथम तीर्थयात्रामां १५०० गाडां (शव्यापालको सहित ), ७०० सुखासनो, १८०० पालखी, १९०० हाथी, २१०० श्वेतांबरो, ११००. दिगंबरो, ४५०० जैन गायको अने ३३०० बंदीजनो हता.' प्रबंधचिंतामणिमां ५५०० वाहनो, २१००श्वेतांवरो, १००० घोडेखारी रक्षको, ७०० ऊंटो अने संघरक्षकाधिकारि चार महासामंतो यात्रामा हता ऐम नोंध्यु छे. ज्यारे वस्तुपाल तेजपाल रासांमां तेनी बादशाही सूची आपतां संवत १२७३ अने १२८५ नी यात्राओना संघवर्णनो रजु कयों के तेमा' नीचे' प्रमाणे जनसमु. दाय, साहित्य, रक्षको अने वाहनोनी नोंध आपी छे. . सामग्रीनी संख्या " ' ............
संवत.१२५३मां - - संवत १२८५ मा सेजवाणां (वेलडीयो) सुखासन (सीघराम)
५५००
.
७००
' ..
७००
-
१ पुरः पुरः पूरयता पयांसि घनेन सान्निध्यकृता कृतीन्दुः। . . . . .
स्वकीर्तिवन्नव्यनदी ददर्श ग्रीष्मेऽतिमीष्मेऽपि पदे पदेऽसो ॥ २१॥-धर्माभ्युदय काव्य, सर्ग १५. ' । २'तत्र प्रथमयात्रायां चलारि सहस्राणि पंचशतानि शकटानां सशय्यापालकानां सप्तशती सुखासनानां अष्टादशशता वाहिनीनां एकोनविंशतिः शतानि श्रीकरीणां एकविंशतिः शतानि श्वेतांबराणां एकादशशती दिगम्बराणां चबारिशतानि सार्धानि जैनगायकानां त्रयस्त्रिंशच्छती बन्दीजनानाम् ।'
-विविधतीर्थकल्पे वस्तुपालतेजपालमंत्रिकल्प. ३ सर्वसंवाहनानामपंचमसहस्राणि, एकविंशतिशतानि श्वेतांबराणां,' संघतदक्षाधिकारे सहस्रं तुरजमाणां सप्तशती रककरभीणां, संघरक्षाधिकारिणश्चलारो महासामन्ताः। -प्रबंधचिंतामणि, पा.-१६३.-धी..के. शासी संपादित,
| SR No. | 010638 |
| Book Title | Dharmabhyudaya Mahakavya |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chaturvijay, Punyavijay |
| Publisher | Bharatiya Vidya Bhavan |
| Publication Year | 1949 |
| Total Pages | 284 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 13 MB |