________________
, लस्वार्थदीपिका-पूर्व तावद्-बाह्यपइविध तपासु-अनशन नामक प्रथमतपसो वैविध्य युक्तम्, तत्र-प्रथमोपात्तस्याऽनशनतपसश्चतुर्थभक्तादि भेदेनाऽनेक विधत्वं प्रतिपादयितुमाह-'इत्तरिए अणेगविहे' इत्वरिक नामाऽल्पकालिकम् अनेशनतपोऽनेकविधम् प्रज्ञप्तम्, तद्यथा-चतुर्थभक्त पष्ठभक्तादि भेदतः, चतुर्थ भक्तम् १ षष्ठमक्तम् २ आदिना-अष्टमभक्तम् ३ दशमभक्तम् ४ द्वादशभक्तम् ५ चतुर्दशभक्तम् ६ पोडश भक्तम् ७ अर्धमासिकमक्तम् ८ मासिकमक्तम् ९ द्वैमासिकमक्तम् १० त्रैमासिकभक्तम् ११ चातुर्मासिकमक्तम् १२ पञ्चमासिक सस्तम्१३. पाण्मासिकमक्तं१४ चेति । एव मष्टमासपर्यन्तं-वर्प पर्यन्तञ्चोन्नेयम् ।
'इत्तरिए अणेगविहे' इत्यादि '. सूत्रार्थ-इत्वरिक तप उपवास वेला आदि के भेद से अनेक प्रकार का हैं ॥६॥
-तत्वार्थदीपिका-पहले छह प्रकार के बाह्य तपश्चरणों में से अनशन नामक प्रथम तप के दो भेद कहे गए, अब प्रथम भेद इत्वरिक तप के चतुर्थभक्त आदि अनेक भेदों का निरूपण करते हैं· इत्वरिक अर्थात् अल्पकालिक अनशन तप अनेक प्रकार का कहा गया है, जैसे-चतुर्थभक्त, षष्ठ अक्त, अष्टमभक्त, दशमभक्त, बादशभक्त, षोडशभक्त, अर्धमासिकभक्त, मासिकभक्त, द्वैमासिकभक्त, प्रेमासिकभक्त, चातुर्मालिकभक्त, पंचमासिकभक्त, पाण्मासिकमक्त, इसी प्रकार अष्टमास भक्त से लेकर वर्ष पर्यन्त का अनशन तप समझ लेना चाहिए। इनमें एक उपवास चतुर्थ भक्त कहलाता हैं, लगातार 'इत्तरिए अणेगविहे' त्यादि।
સુવાર્થ-ઈરિક તપ ઉપવાસ છઠ આદિના ભેદથી અનેક પ્રકારનું છે. ૬ ‘તરવાર્થદીપિકા–પહેલા છ પ્રકારના બાહા તપશ્ચરણોમાંથી અનશન નામક
પ્રથમ તપના બે ભેદ કહેવામાં આવ્યા હવે પ્રથમ ભેદ ઈ–રિક તપના ચતુર્થ , ભક્ત આદિ અનેક ભેદનું નિરૂપણ કરીએ છીએ
ઈરિક અર્થાત્ અલ્પકાલિક અનશન તપ અનેક પ્રકારના કહેવામાં આવ્યા છે જેમકે–ચતુર્થ ભક્ત, ષષ્ઠભકત, અષ્ઠમભકત દશમભકત દ્વાદશભકત, ચતુર્દશભક્ત ષોડશભકત અર્ધ માસિકભકત મસિકભકત, દ્વિમાસિકભકત ત્રિમાસિકભકત ચાતુર્માસિકભકત, પંચમાસિકભકત, ષામાસિકભકત એવી જ રીતે અષ્ટમાસિકભકતથી લઈને વર્ષ પર્યન્તનું અનશન તપ પણ સમજવું, આમાં એક ઉપવાસ ચતુર્થભકત કહેવાય છે, લગાતાર બે ઉપવાસને ષષ્ટભકત કહે
