________________
तत्त्वार्थम
प्रत्यवेक्षितमित्यर्थः । मृदुना - कोमलेन ममानी मृत्युपकरणेन क्रियमाणं संशोधनादिकं प्रमार्जित मुच्यते, न प्रमार्जित - सममार्जितमित्यर्थः, एते पूर्वोक्ताः पौषधोपवासव्रतस्य तृतीयशिक्षात्रवस्याऽतिचाराः अवगन्तव्याः । तस्माद व्रतधारिणा पौषधोपवासस्य पञ्चाऽतिचारवर्जनपूर्वकं पौषधोपवासव्रतमनुपालनीयम् ॥५१॥
तत्वार्थ नियुक्तिः - पूर्वं तावत् यथाक्रमं प्राप्तस्य देशावकाशिकरूप द्वितीय शिक्षाव्रतस्याऽऽनायनप्रयोगादिकाः पञ्चाविचाराः प्ररूपिताः । सम्प्रतिक्रमागतस्य पौषधोपवासत्रवरूप तृतीय शिक्षा व्रतस्यामतिलेखित - दुष्पतिलेखितशय्यासंस्वारकादिकान् पश्चाविचारान् प्ररूपयितुमाह- 'पोसहोववासस्स अप्पडिले हिय- दुम्बडिले हिय-सिजा संथाराइया पंच अध्यारा' इति । पौषधोपवासस्याऽमतिलेखित - दुष्प्रविलेखितशय्यासंस्तारादिकाः - तत्राप्रतिळेखितशय्यासंस्तारकः १ अपमार्जित - दुष्प्रमार्जितराय्यः संस्तारका २ अप्रतिलेहो वह अप्रतिलेखित है । नरम पूंजनी आदि उपकरण के द्वारा किया जाने वाला संशोधन आदि प्रमार्जित घरलाता है । प्रमार्जित का अभाव अप्रमार्जित है । ये पाँच पूर्वोक तीसरे शिक्षाव्रत पौषधोपवास व्रत के अतिचार है । इस कारण व्रत का अनुष्ठान करने वाले श्रावक को अतिचारों से बचते हुए पौषधोपयासत का सम्यकू प्रकार से पालन करना चाहिए ॥ ५१ ॥
तच्चार्थनियुक्ति- पहले द्वितीय शिक्षावर देशाचकाशिक के आनधनप्रयोग आदि पांच अतिचारों की प्ररूपणा की गई है। अब पौषधोपालनामक तीसरे शिक्षाव्रत के अतिचारों का कथन करते हैं -
આવનાર
पौषधोपचास के पांच अतिचार हैं - ( १ ) ऊप्रति लेखिमदुष्प्रतिलेકહેવાય છે. જે પ્રતિલેખિત ન હોય અર્થાત્ જેવામાં ન આવ્યું હોય તે અપ્રતિલેખિત છે. સુંવાળી પૂજ]ી આદિ ઉપકરણુ દ્વારા કરવામા સશેાધન આદિ પ્રમાર્જિત કહેવાય છે. પ્રમાર્જિતના અભાવ અપ્રમાર્જિત છે. આ પાંચ પૂર્વોક્ત ત્રીજા શિક્ષાવ્રત પૌષધેાપવાસ વ્રતના અતિચાર છે. આ કારણે વ્રતનું અનુષ્ઠાન કરનાર શ્રાવકે અતિચારાથી ખચતા થકા પૌષધે પવાસ વ્રતનું સમ્યક્ પ્રકારે પાલન કરવુ જોઈએ. તા૧૫
તાનિયુક્તિ—પહેલા દ્વિતીય શિક્ષાવ્રત દેશાવકાશિકના આનયનપ્રત્યેાગ આદિ પાંચ અતિચારોની પ્રરૂપણા કરવામાં આાવી છે. હવે પૌષધ્રાપવાસ નામક ત્રીજા શિક્ષાવ્રતના અતિચારાતું કથન કરીએ છીએ
પૌષધેાપવાસના પાંચ અતિચાર છે-(૧) અપ્રતિલેખિત દુષ્કૃતિલેખિત શય્યાसस्ता२४ (२) अप्रभाभित - दुष्प्रभान्ति शय्यास स्तार (3) अप्रतिडे मित
