________________
तत्त्वार्थ सामायिकस्य स्मृत्य करणम् , सामायिकसम्वन्धिनी या स्मृतिः-स्मरणं, तस्या अकरणम् 'अमुकतमये मया सामायिकं कृत-कर्तव्यं-करिष्यामि वा' इत्येवं निश्चित सामायिकसमयस्य विस्मरणमित्यर्थः ४ एवं-सामायिकस्याऽनवस्थितस्यकरणम् , सामायिकस्य कदाचिदाचरणं-कदाचिदनाचरणं कदाचित्तु समयमपरिसमाप्यत्रोत्थानमित्यर्थ. ५ तत्र-शरीरावयवानाम् अनिभृतस्वरूपा कायस्याऽन्यथा प्रवृत्तिलक्षणा दुष्पतिः १ संस्कारहितार्थागमवर्णपदप्रयोगरूपा वचोऽन्यथापत्तिलक्षणा दुष्टप्रवृत्तिः २ उदासीनस्वरूपाच मनोऽन्यथा प्रवृत्तिलक्षणा दुष्ट चौथा अतिचार है सामायिक की स्मृति न रहना अर्थात् 'अमुक समय में मैंने सामायिक की या अनुक समय पर मुझे सामायिक करना है था करूंगा' इस प्रकार सामायिक के समय को भूल जाना। पांच वां अतिचार है-लामायिक अनवस्थितरूप से करना अर्थात् कभी सामायिक करना, कभी न करना, कभी समायिक का समय पूर्ण होने से पहले ही उठ जाना । इस प्रकार सामायिक के पांच अतिचार फलित होते हैं
(१) शरीर के अवयवों की अर्थात् काय की अन्यथा प्रवृत्तिरूप दुष्ट प्रवृत्ति करना।
(२) संस्कारहीन, आगम, वर्ण, पद का प्रयोग रूप वचन की दुष्ट प्रवृत्ति करना। ___ (३) मन की उदासीनतारूप अन्यथा प्रवृत्ति करना । यह तीन પગ વગેરે પ્રસારવી અતિચાર છે સામાયિકની સમૃતિ ન રહેવી અર્થાત અમુક સમયની અંદર મેં સામાયિક કરી અથવા અમુક સમયે મારે સામાયિક કરવી છે અથવા કરીશ આ રીતે સામાયિકના સમયને વિસરી જ. પાંચમ અતિચાર છે–સામાજિક અનવસ્થિત રૂપથી કરવી અર્થાત્ ક્યારેક સામાયિક કરવી, કયારેક ન કરવી, ક્યારેક સામાયિકનો સમય પૂરો થતાં અગાઉ જ સામાયિકવાળી લેવી આ રીતે સામાયિકને પાંચ અતિચાર ફલિત થાય છે
(૧) શરીરના અવયની અર્થત, કાયાની અન્યથા પ્રવૃત્તિરૂપ દુષ્ટ પ્રવૃત્તિ કરવી.
(1) स२४।२हीन, मागम, १ पहना प्रयास ३५ वयननी दुष्ट પ્રવૃત્તિ કરવી.
(૩) મનની ઉદાસીનતા રૂપ અન્યથા પ્રવૃત્તિ કરવી. આ ત્રણ પ્રકારનાં
