________________
दीपिका-नियुक्ति टीका अ.७ लू. ४४ चतुर्थस्याणुव्रतस्य पञ्चातिचारनि० ३३७ अभिलापः ५ अयं हि स्वतारेवपि निरन्तरभोगेच्छारूपः, कामोत्तेजक वाजीकरणादि प्रयोगेण पायापाः खर्जनमिन भृशं कामसोगशक्ति संपादनेन कामभोगेच्छा. बर्द्धन मित्यर्थः । अयमात्मनो मालिन्य लारकरवादतिचारः । तस्मात्-स्थूल पैथुन विरतिलक्षणाऽणुप्रतशालिना श्रावण इत्वरिकापरिगृहीबागनादि पश्चातिचारवर्जनपूर्वकं वदारसन्होपात्मनात्रतं सम्यक्तया परिपालनीयमिति भावः । उक्तञ्चोपासनासाने प्रथमाध्ययले 'लदारतोलिए पंच अइयारा जाणियमान सभापरिचया, जहा-इत्तरियपरिग्गहियागमणे, अपरिग्गहियागमणे, Sisatel, परविचाहकरणे, काममओएसु तिचाभिलासो' इदि स्वदारसन्तोपे पश्चातिचारा ज्ञातव्याः च समाचरितव्याः, तद्यथा-इत्वरिका परिगृहीतागमनम् १ अपरिगृहीतारामनम् २ अनङ्गक्रीडा ३ परविवाहकरणम्-४ कामभोगेपुत्राभिलापः-५ इति ॥४४॥ कामना करने से भी अविवार लगता है। बालोत्तेजक वाजीकरण आदि का प्रयोग करके खाज खुजलाने के समान अतिशय कामलोग शक्ति संम्पादन करना इली अतिचार के अंतर्गत हैं। आस्मा में मलीनता उत्पन्न करने के कारण यह अतिचार कहलाता है।
स्थललैशुनविरमण अणुमती श्रावक को इत्वरिकापरिग्रहीतागमन आदि पांचों अतिचारों का पर्जन करते हुए स्वदार सन्तोष नामक अणुव्रत का लस्था प्रशार ले पालन करना चाहिए। उपालकदशांग के प्रथम अध्ययन में कहा है पदारसंतोषत्रा के पांच अतिचार ये हैंइत्वरिकापरिग्रहीता गमन अपरिग्रहीतगायन, अनंगक्रीडा, परविधाहकरण और शासभोवतीत्राभिलाष ॥४४॥ રાખવાથી પણ આ અતિચાર લાગે છે. કામોત્તેજક વાજીકરણ આદિને પ્રયોગ કરીને ખરજવું ખજવાળવાની માફક અતિશય કામગની શક્તિ સસ્પાદિત કરવી એ પણ આ અતિચારનો ભાગ ગણાય છે. આમામાં મલીનતા ઉત્પન્ન કરવાના કારણે આ અતિચાર કહેવાય છે.
ઘૂળમૈથુન વિરમણ—અણુવ્રતી શ્રાવકે ઈવરિકા પરિગૃહીતાગમન અદિ પાંચ અતિચારનો ત્યાગ કરીને સ્વદારસંતેષ નામક આવ્રતનું સમ્યક્ પ્રકારથી પાલન કરવું જોઈએ ઉપાસકદર્શાગના પ્રથમ અધ્યયનમાં કહ્યું છે–સ્વદારસંતોષ વ્રતના પાંચ અતિચાર જાણવા જેઈએ પરંતુ તેમનું આચરણ કરવું જોઈએ નહીં. આ પાંચ અતિચારો આ પ્રમાણે છે-ઇરિકાપરિગ્રહીતાગમન અપરિગ્રહીતાગમન, અનંગકીડા પરવિવાહરણ અને કામગતીભિલાષ- ૪૪
त०४३
