________________
२९५
-
तत्त्वार्थसूत्र ओय-इति, स तावत्-पूर्वोक्त द्वादशत्रतविशिष्टोऽकारी मारणान्तिक संलेखनाजोपिता भवच्छेदकरकायकपायकृशीकरणरूपसंलेखनायाः प्रीत्यासेविताऽऽ. रायसवाऽपि भवति । चकारेग-द्वादशजवसम्पन्नश्च:ऽपि मारणान्तिक संलेखना जोपिता भवतीति बोध्यम् । अत्र मरणं तारत-सर्वायुषः क्षयरूपं वोध्यम्, नतु प्रतिक्षणमाधीचिकमरण ग्राह्यम्, मरणमेव मरणान्त:--मरणकालः, प्रत्यासन्नं तन्मरणमित्यर्थः अन्वपदेन-तद्भवमरणश्य ग्रहणात् तथा च-बद्भवमरणरूपो मरणान्तः प्रयोजनमस्या इति मारणान्तिकी सा चाऽसौ संलेखना चेति मारणान्तिक
यह पूर्वोक्त बारह जनों का धारक गृहस्व मारणान्तिक संलेखना का भी प्रीति पूर्वक सेवन करने वाला होता है । 'च' शब्द के प्रयोग से ऐसा समझना चाहिए कि द्वादश वनों से सम्पन्न होने पर भी श्रावक मारणालित संलेखना का आराधक होता है। - यहां मरण का अर्थ है-लम्पूर्ण आयु का क्षय होना। यहां क्षणक्षण में होनेवाले अवीचिमरण को ग्रहण नहीं करना चाहिए । 'अन्त पद से तभवरण समझना चाहिए । मरण को ही मरणान्त कहते हैं अर्थात् मरणकाल या मृत्यु का निकट आना । इस प्रकार तद्भवरूप धरणात जिसका प्रयोजन हो उसे मारणान्तिक कहते हैं । ऐसी संले. खना मारणान्तिक संलेखना है । जिसके द्वारा काय और कषाय आदि का संलेखन किया जाय-कृश किया जाय उसे संलेखना कहते हैं। तात्पर्य यह है कि काय और कषाय को कृश करनेवाला तपश्चरण
આ પૂર્વોક્ત બ ૨ વ્રતધારી ગ્રહસ્થ મારણતિક સંલેહણનું પણ પ્રીતિપૂર્વક સેવન કરનારે હોય છે. “ચ” શબ્દના પ્રયોગથી એવું સમજવું જોઈએ કે બારવ્રતથી સમ્પન હોવા છતાં પણ શ્રાવક મારણતિક સલેહણાને આરાધક હોય છે.
અહીં મરણને અર્થ છે–સપૂર્ણ આયુનો ક્ષય થ અહીં ક્ષણે-ક્ષણે થનારા આવી ચિમરણને ગ્રહણ કરવું જોઈએ નહીં. “અન્ત પદથી તદુભવમરણ સમજવું ઘટે. મરણને જ મરણન કહે છે, અર્થાત્ મૃત્યુકાળ અથવા મોતનું પાસે આવવું. આવી રીતે તદ્દભવ રૂપ મરણતિક સંખના છે. જેના વડે કાયા તથા કષાય વગેરેનું સંલેહન કરાય-કૃશ કરાય તેને સલેહણ કહે છે. તાત્પર્ય એ છે કે કાયા તો કાષાયને પાતળા પાડનાત તપશ્ચર્યા સલેહણા કહેવાય છે. આમાં પણ કાયાને કૃશ કરનારી તપશ્ચર્યા બાઢા
