________________
दीपिका-नियुक्ति टीका भ. ७ सू. २८ मैथुनस्वरूपनिरूपणम् माण,धार्यमाण द्रव्य विषयत्वात् द्रव्यैकदेशविषयमवसे यम् ,नतु समस्तद्रप्रविषयम् । ग्रहणधारणे पुनः साक्षात् पुद्गल द्रव्यस्य शरीराणाञ्च, जीवानान्तु-पुद्गल द्रव्य. द्वारेणैव ग्रहणधारणे अवगन्तव्ये, नतु साक्षादितिभावः उक्तश्च प्रश्नव्याकरणे ३ आस्रवे-'अदत्तं तेणिक्को' इति, अदत्तं स्तेनकम् । उक्तञ्चाऽन्यत्राऽपि
परैरनतिसृष्टं यत् यच्च शास्त्रे विगर्हितम् ।
तत्सर्व न ग्रहीतव्यं दन्तविस्फाटनायपि १।।१४॥ इति ॥२७॥ मूलम्-अवंभचेरं-मेहुणं ॥२८॥ छाया--अब्रह्मचर्य-मैथुनम्-' ॥१५ ॥२८
तत्त्वार्थदीपिका--पूर्वसूत्रे-हिंसादिलक्षणेऽव्रतेषु यथाक्रमं हिंसामृषावाद और धार्यमाण द्रव्यों का ही आदान होता है, अतएव उसे द्रव्य के एकदेशविषयक ही समझना चाहिए, समस्त द्रविषयक नहीं लमझना चाहिए । भाव यह है कि ग्रहण और धारण साक्षात् रूप से पुद्गलद्रव्य और शरीरों का होता है, जीवों का जो ग्रहण होता है वह पुद्गलद्रव्य के द्वारा ही होता है, साक्षात् रूप से नहीं। प्रश्नव्याकरणक्षत्र के तीसरे आस्रवद्वार में कहा है-अदत्त का अर्थ रतेश है। ___ अन्यत्र भी कहा है-जो वस्तु दूसरों द्वारा प्रदान न की गई हो और जो शास्त्र में विहित (निषिद्ध) हो, उसे ग्रहण नहीं करना चाहिए, चाहे वह दांत खुजलाने का तिनका ही क्यों न हो ॥२७॥
'अयंभचे मेहुणं' ॥२८॥
सूत्रार्थ-ब्रह्मचर्य का पालन न करना मैथुन है ॥२८॥ સ્થમાણું અને ધાર્યમાણુ દ્રવ્યે જ આપી શકાય છે આથી તેને દ્રવ્યના એક દેશવિષયક જ સમજવા જોઈએ સમરત દ્રવ્ય વિષયક સમજવા જોઈએ નહીં. ભાવાર્થ એ છે કે ગ્રહણ અને ધારણ સ લ – રૂપથી પુદ્ગલ દ્રવ્ય ને અને શરીરનું હોય છે, જેનું જે ગ્રહણ થાય છે તે પુદ્ગલ દ્રવ્ય દ્વારા - જ થાય છે, સાક્ષાત્ રૂપથી નહીં. પ્રફન વ્યાકરણ સૂત્રના ત્રીજા આઅવદ્વારમાં धु ठे-'महत्तन। म स्तेय थाय छे.
અન્યત્ર પણ કહ્યું છે- જે વસ્તુ બીજા દ્વારા આપવામાં આવેલી ન હોય તેમજ શાસ્ત્રમાં જેનો નિષેધ કર્યો હોય, તેનું ગ્રહણ કરવું જોઈએ નહીં. પછી ભલેને તે દાંત બતવાની સળી જ કેમ ન હોય.” પર
'अबंभचेरं मेहण ॥२८॥ . सुत्राथ'-प्रझययनु पालन न ४२९. भैथुन छे. ॥२८॥
