________________
दीपिका-निर्युक्ति टीका अ. ७ . १३ दर्शनालाभपरीषहोत्पत्तिनिरूपणम् २३३ संख्यं दर्शनालाभपरीपही दर्शनपरी पहा - अलाभपरीषश्च भवतः । तत्र दर्शन मोहनीय कर्मवति संयते मुनौ दर्शनपरीषदः सेोढव्यो अति । एवश्व-दर्शनमोहनीय कर्मप्रकृतेः - लाभान्तराय कर्मकृतेश्व क्रमश दर्शनपरीषदः अलाभपरी पहा कार्योऽवगन्तव्यः । एतावता - दर्शनमोहनीय कर्मणा दर्शश्रीपहः, लाभान्त राय कर्मणाचाला मपरीप हो जन्यते इति फलितम् ||१३||
सत्यार्थनियुक्ति - पूर्व ताद् ज्ञानावरणीयकर्मणा मज्ञाऽज्ञानपरीपद द्वयं जन्यते इति प्रतिपादितम्, सम्मति दर्शनमोहनीय कर्मणा लाभान्वरायकर्मणा अलाभ परीहषों के होने की प्ररूपणा करते हैं
दर्शनमोहनीय और लाभाय कर्म के निमित्त से दर्शन और अलाभ परीषद होते है अर्थात् दर्शनमोहनीय कर्म और अन्तराय कर्म के होने पर यथाक्रम दर्शन और अलाभ परीषद्र होते हैं। तात्पर्य यह है कि दर्शनमोहनीय कर्म वाले संगत को दर्शनपरिषद और लाभान्तरापकर्मवाले श्रमण को अलाभपरीषह होता है । इस प्रकार दर्शrrive दर्शनोहनीय का कार्य है और अलामपीषह लाभान्तरा का कार्य है | फलितार्थ यह है कि दर्शन मोड़ पर्म से दर्शनपरीषह और लाभान्तरा फर्म से अलाभ परीषद की उत्पत्ति होती हैं ॥१३॥
1
तत्वार्थ नियुक्ति-- पहले प्रतिवादन किया गया है कि ज्ञानावरण कर्म के निमित्त से प्रज्ञा और अज्ञान परीषहों की उत्पत्ति होती है, अय दर्शनमोहनीय कर्म से और लाभान्तराय कर्म से क्रमशः दर्शनपरीषह और अलाभपरीषद उत्पन्न होते हैं, यह प्रतिपादन करते हैं
પરીષા હેાવાનુ પ્રરૂપણ કરીએ છીએ
દનમેહનીય અને લાભાન્તરાય કમ ના નિમિત્તથી દશન અને અલાલપરીષદ્ધ થાય છે અર્થાત્ દનમાહનીય કમ અને અન્તરાય કર્મીની હાજરી હાવાથી યથાક્રમ દર્શન અને અલાલ પરીષહ હાય છે તાપય એ છે કે દનમાહનીય ક્રમવાળા સયતને દન પરીષહ અને લાભાન્તરાય કમ વાળા શ્રમણને અલાભ પોષડુ હાય છે. આ રતે દનપરીષહ દન માહનીયતું કાર્યું છે અને અલાભપરીષહ લાભ ન્તરાયનુ ક છે. સારાંશ એ છે કે, દનમેાહ કમ થી દશનપરીષહ અને લાલ ન્તરાય કર્માંથી અલાભપરીષહની ઉત્પત્તિ થાય છે. ૧૩ના
તત્ત્વાથ નિયુક્તિ અગાઉ પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યુ` કે જ્ઞાનાવશ્ કમના નિમિત્તપી પ્રજ્ઞા અને અજ્ઞ નપરીષહેાની ઉત્પત્તિ થાય છે, હવે નમેહનીયા થી અને લાભ ન્તરાય કમથી ક્રમશઃ દર્શનપર ષહું અને અલાભપરીષહ ઉત્પન્ન થાય છે-એ પ્રતિપાદન કરીએ છીએ
त० ३०
