________________
REC3D
दीपिका-नियुक्ति टीका अ.७ खू. १२ शानावरणवति द्वौ परिषहत्वम् २३१ यितुमाह-'णाणावरणिज्जोदए पण्णा-अण्णाण परीनहा-' इति, ज्ञानावरणीयोदये ज्ञानावरणीये कर्मणि सति मुनेः प्रज्ञाऽज्ञानपरीषहौ भवतः ॥१२॥
तत्त्वार्थनियुक्ति:-पूर्व खलु-स्थूल क्रोधादिकषाययुक्ते बादरसम्पराये प्रमत्तसंयतादौ क्षुत्पिपासादयो द्वाविंशतिः परीपहा भवन्तीति प्रतिपादितम्, सम्पति-ज्ञानावरणविशिष्टे मुनौ प्रज्ञा-ऽज्ञानपरीषहौ भवत इति प्रतिपादयितुमाह-'नाणावरणिज्जोदए पण्णा-अण्णाण परीसहा-' इति, ज्ञानावर णोदये-ज्ञानस्या-ऽऽवरणं ज्ञानावरणम् तस्योदये ज्ञानावरणीये कर्मणि सति प्रज्ञाऽज्ञानपरीषहौ, प्रज्ञापरीपहो-ऽज्ञान परीपहश्च सम्भवतः एवश्व-ज्ञानावरणीय कर्मोदये सति प्रज्ञाऽज्ञानपरोपही भवतः । तथा चोक्तम्-व्याख्याप्रज्ञप्तौ श्री. पादन करते हुए सर्व प्रथम ज्ञानावरण धर्म के निमित्त से होने वाले परीषहों का वर्णन करते हैं
ज्ञानावरणीय कर्म के निमित्त से प्रज्ञा और अज्ञान परीह उत्पन्न होते हैं अर्थात् ज्ञानावरण कर्म की सत्ता होने पर मुनि को. उक्त दो परीषह होते हैं ॥१२॥ ____सत्त्वार्थनियुक्ति-पहले यह प्रतिपादन किया गया है कि बादर सम्पराय अर्थात् स्थूल कपायवाले प्रमत्तसंयत आदि में क्षुधा पिपासा मादि वाईस परीपह होते हैं, अब किस कर्म के निमित्त से कौन-कौन से परीषह होते हैं, यह बतलाते हैं और अनुक्रम में सर्व प्रथम ज्ञाना. वरण कर्म जनित परीषहों का उल्लेख करते हैं___ ज्ञानावरणीय कर्म के निमित्त से प्रज्ञा और अज्ञान परीपह उत्पन्न होते हैं । ज्ञान के आवरण को ज्ञानावरण कहते हैं, उस की विद्यमानता में अर्थात् ज्ञानावरण के होने पर प्रज्ञा और अज्ञान परी
જ્ઞાનાવરણીય કર્મના નિમિત્તથી પ્રજ્ઞા અને અજ્ઞાનપરીષહ ઉત્પન્ન થાય છે, અર્થાત્ જ્ઞાનાવરણ કમને પ્રભાવ હેવાથી મુનિને ઉક્ત બે પરીષહ હોય છે. ૧રા
તત્વાર્થનિયુકિત-પહેલા એ પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું કે બાદર સમ્પરાય અર્થાત્ સ્થૂળ કષાયવાળા પ્રમત્તસંવત વગેરેમાં સુધા પિપાસા વગેરે બાવીસ પરીષહ હોય છે, હવે ક્યાં કર્મના નિમિત્તથી કયા-કયા પરીષહ થાય છે એ બતાવીએ છીએ અને અનુક્રમમાં સર્વપ્રથમ જ્ઞાનાવરણ કમ જનિત પરીષહેને ઉલ્લેખ કરીએ છીએ
જ્ઞાનાવરણીય કર્મના નિમિત્તથી પ્રજ્ઞા અને અજ્ઞાન પરીષહ ઉત્પન્ન થાય છે. જ્ઞાનના આવરણને જ્ઞાનાવરણ કહે છે, તેની વિદ્યમાનતામાં અથાત્
