________________
तत्वार्थ सूत्रे
૨૦૪
भावितात्माच - द्विविधेऽपि परिकर्मणि प्रवृतो भवति, तत्र यदि - पाणिपात्र लब्धि भवति तदा तदनुरूपमेव परिकर्माssfagते । पाणिपात्रलब्ध्यभावेतु प्ररिग्रह धारित्वपरिकर्माऽनुतिष्ठने । कल्पग्रहणात् - त्रिविधः चतुर्विधः पञ्चविधो वाउपधिर्भवति, परिग्रहपारकस्य तु अवश्यमेव नवविधः खन्पधिरागमे प्रतिपादित कल्पग्रहणात दर्शविधः- एकादशविधो- द्वादशविधो वा वोध्यः इत्येवं विधं खलअचेलत्वं प्रकृतेऽवमन्तव्यम् - ६ एवं सूत्रोपदेशेन विहरत स्तिष्ठतो वा श्रमणस्य कदाचिदतिः समुत्पद्यते तत्रत्वन्नाडरतेरपि श्रमणस्य सम्यग्धर्मारामरतत्वेनैव भवितव्यम् तथा रुत्वाऽरतिपरीपदजयः सम्भवति ७ ए-कामिनीनां मुखाच परिकर्म में प्रवृत्त होता है । अगर वह पाणिपात्र लब्धि वाला हो तो 'उसके अनुरूप ही परिकर्म करता है । अगर पाणिपात्र लब्धि न हो तो प्रतिग्रहधारित्व अर्थात् पात्र धारीपन का परिकर्म करता है। कल्प ग्रहण से उसकी उपधि तीन प्रकार की, चार प्रकार की या पांच प्रकार की होती है। जो पारी होता है उसकी अवश्य ही नौ प्रकार की उपधि आगम में कही गई है । कल्प ग्रहण से दश प्रकार की, ग्यारह प्रकार की और बारह प्रकार की उपधि समझनी चाहिए । इस प्रकरण में इतनी उपधि रखने वाले को 'अचेल समझना चाहिए।
1
(७) शास्त्र के उपदेश के अनुसार बिहार करते हुए या रहते हुए श्रमण के मन में कदाचित् अरति उत्पन्न हो जाती है, तो अरति -- उत्पन्न हो जाने पर भी माधु को सम्यक मचार से धर्म रूपी आराम (उद्यान) में ही रहना चाहिए। ऐसा होने पर ही अरतिपरीषह जय हो सकता है।
પ્રકારના પરિક માં પ્રવૃત્ત થાય છે. જો તે પાણિપાત્ર લબ્ધિવાળા હાય તા તે મુજબ જ કિમ કરે છે. પાણિપાત્ર લબ્ધિ ન હોય તે પ્રતિગ્રહ. ધારિવ અથવા પાત્રધ રીપણાનું પશ્ચિમ કરે છે. કલ્પગ્રહથી તેની ઉપધિ ત્રણ પ્રકારની ચાર પ્રકારની અથવા પાંચ પ્રકારની ઉપધિ હાય છે, જે પાત્રધારી હાય છે તેની ચાક પણે જ નવ પ્રકારની ઉપધિ આગમમાં કહેવામાં આવી છે. કલ્પ ગ્રહણથી દશ પ્રકારની, અગીયાર પ્રકારની અને ખાર પ્રકારની ઉપધિ સમજવી જોઇએ. આ પ્રકરણમાં આટલી રાખનારને ‘અચેલક' સમજવા જોઇએ.
(૭) શાસ્ત્રના ઉપદેશ અનુસાર વિહાર કરતી વખતે અથત્રા રહેતી વખતે શ્રમના મનમાં કદાચિત્ અતિ ઉત્પન્ન થઈ જવા છતા પણ સાધુએ સમ્યક્ प्रारथी धर्म ३५ी आराम (उद्यान) मां ४ २त (सीन) रहेवु लेएखे मास થાય તે જ અતિપરીષહેજય સ ભી શકે છે.
