________________
दीपिका-नियुक्ति टीका म. ७ ए. ८ परीपहनिरुपणम् कमक्षिकामत्कुगकीटपिपीलिहावृश्चिकादि का प्रतीकाररहिवां पीडा सहमानस्य मनोवाकायकृतां तद्वाधामकुमार मोक्षमाप्तिमात्रकृतसङ्कल्पप्रावरणस्य दंशन शकादिवेदनासहनरूपोऽव सेयः-५ अचेल परीषहजयस्तु-मनोविकारविरहितत्वात स्त्रीरूपाणि-अत्यन्ताशुचि कुगारूपेग भावयतोऽ वण्डब्रह्म यत्रतं धारयतोऽल्प वस्त्रधारणव तरूपोऽनत्रयोऽवसे २१-६ अरतिपरीपहजयस्तावत्-इन्द्रियाभीष्टविषय प्राप्तिम्प्रति-अनुत्कण्ठि नस्य संयतस्य गीतनृत्यादि विरहितेषु एकान्तध्यानसमाधिगृहेषु स्वाध्यायध्यानभावनारति सेवमानस्य दृष्टश्रुताऽनुभूत वचन एवं कारद्वारा उन की बाधा न पहुंचावे, एवं मोक्ष मार्ग की प्राप्ति में निश्चित बुद्धिवाले होकर दंशमशकादि द्वारा कृत वेदनाको सहलेना दंशमशकपरीषह जय कहलाता है।
(६) अचेलपरीपह--जो लाधु मानसिक विकार से रहित है, जो स्त्री के रूप को अत्यन्त अपावन माल के लोथडे के समान समझती है और जो अखण्ड ब्रह्मचर्यचन का धारक है, ऐसे मुनि का अल्प वस्त्रों को धारण करना अचेलपरीपह जब कहा जाता है।
(७) अरतिपरीषह-जिस लाधु के चित्त में इन्द्रियों के अभीष्ट विषयों की प्राप्ति के लिए उत्कंठा नहीं है, जो गीत नृत्य आदि से रहित एकान्त ध्यान-समाधिगृहों में स्वाध्याय, ध्यान और भावना का अभ्यास करता है, जो पहले देखी हुई, सुनी हुई या अनुभव की हुई काम-कथा का स्मरण और श्रवण नहीं करता, जिसके हृदय में काम के वाण प्रवेश नहीं करते और जिसके हृदय में सदैव दया का उदय મન, વચન અને કાયાથી તેમને બાધા ન પહોંચાડવી તથા મોક્ષમાર્ગની પ્રાપ્તિમાં નિશ્ચલ મતિવાળા બનીને દશમશાદીએ કરેલ પીડા સહન કરવી તે દંશમશકાય પરીષહજય કહેવાય છે.
(E) अयसपशेषः-२ साधु मानसि विधारथी २हित छ, रे सीना રૂપને અત્યન્ત અપવિત્ર માંસના લોચા જેવું સમજે છે અને જે અખંહ બ્રહ્મચર્યવ્રતનો ધારક છે, એવા મુનિનું અપવસ્ત્રોનું ધારણ કરવું અચેલપરીષહજય કહેવાય છે.
() અરતિપરીષહ:-જે સાધુના ચિત્તમાં ઈન્દ્રિયેના અનિષ્ટ વિષયની પ્રાપ્તિ માટે ઉત્કંઠા નથી જે ગીત, નૃત્ય આદિથી રહિત એકાન્ત ધ્યાનસમાધિગ્રહોમાં સ્વાધ્યાય, ધ્યાન અને ભાવનાને અભ્યાસ કરે છે, જે પહેલા જોએલી. સાંભળેલી અથવા અનુભવેલી કામ-કથાનું શ્રવણ અને સ્મરણ કરતે નથી, જેના હૃદયમાં કામના બાણ પ્રવેશ કરતા નથી, જેના હૃદયમાં સવ
