Page Text
________________
mutntansliterracemannmamananmmmmmmmm--
तत्त्वार्थसूचे कर्मसंघातलक्षणस्य कार्मणशारीरस्याऽपि स्योग्रद्रयरचितसंस्थान मूलगुणनिर्वतनाधिकरणम् , तस्योत्तरगुणनिवनाधिकरणन्तु नास्त्येव, तेजतस्यापि शरीरस्यो ष्णलक्षणस्य मुक्तपीतानलशक्तिशालिनो लब्धिमत्ययस्य च परानुग्रह-निग्रहकारकस्य स्ववर्गणा रचितसंस्थान मूलगुणनिर्वर्तनाधिकरणम् , तस्याऽप्युत्तरगुणानिर्वत - नाधिकरणं नाऽस्त्येव । ए-बाङ बनायाणापानाच मूलगुणनिर्वर्तनाधिकरणम् , तत्र-वाङ्मनोगणापायोग्य द्रव्यरचितौ वाङ्मन संस्थानविशेपो मूलगुणनिर्वर्तनाधिकरणम् । एवं प्राणापानवर्गणाधायोग्यरचिती उच्छवास-निश्वासाकारों मूलगुणनिर्वर्तनाधिकरणं भवतः, एतेषामपि-चतुर्णा खलु उत्तरगुणनिर्वर्तना नैव सम्भवति, काष्ठ-पापाण-पुस्त-चित्रकर्मादीनि चोनरगुणनिर्वर्तनाधिकरणम् निवर्तनाधिकरण हैं इस्ली प्रकार कर्मों के समूह वा कामण शरीर के योग्य द्रव्यों के द्वारा रचित संस्थान मूलगुणनिर्वर्तनाधिकरण है। इसका उत्तरगुणनितिनाधिकरण नहीं होता । उष्णता लक्षण वाले एवं खाये-पीये आहार को पचाने की शक्ति बाले तेजल शरीर का तथा निग्रह और अनुग्रह करने में समर्थ लब्धि जनिल तैजल शरीर का अपने योग्य पुदूगलों के द्वारा निर्मित आहार मूलगुणनितना है। इस शरीर की भी उत्तर गुणनितना नहीं होती । इसी प्रकार मन, वचन और प्राणापान मूलगुणनिवर्सनाधिशारण हैं। वचन और मल के योग्य द्रव्यों द्वारा रचित बचन एवं मन के संस्थान मूलगुनर्वतमाधिकरण है। इसी प्रकार प्राणापानवर्गणा के द्वारा रचित उच्छ्वास और निश्वास 'के संस्थान मूलगुणनिर्वर्तनाधिकरण हैं । इन चारों की भी उत्तरगुणકાર્મણ શરીરને ચગ્ય દ્રવ્યો દ્વારા રચિત સંરથાન મૂળગુણનિર્વનાધિકરણ છે. આનું ઉત્તરગુણનિર્વત્તાધિકરણ હોતું નથી. ઉષ્ણતા લક્ષણવાળા અને ખાધેલ–પીધેલા આહારને પચાવાની શકિતવાળા તૈક્સ શરીરનું તથા નિગ્રહ અને અનુગ્રહ કરવા માટે સમર્થ લક્વિજનિત તેજસ શરીરનું પિતાને અનુરૂપ પુદ્ગલ દ્વારા નિર્મિત આકાર મૂળગુણનિર્વત્તના છે આ શરીરની પણ ઉત્તરગુણનિર્વત્તના હોતી નથી એવી જ રીતે વચન, મન અને પ્રાણપાન મૂળગુણનિર્વત્તને ધિકરણ છે. વચન અને મનના યોગ્ય. દ્રારા રચિત વચન અને મનને સંસ્થાન મૂળગુનિવર્સધિનાકરણ છે. એવી જ રીતે પ્રાણપાનવર્ગ દ્વારા રચિતલવાસ અને નિશ્વાસના સંસ્થાન મૂળગુણનિર્વત્તને ધિકરણ છે આ ચારેની પણ ઉત્તરગુણ નિર્વસ્તૃના હેતી નથી કાક, પુસ્ત, ચિત્રકામ આદિ ઉત્તરગુનિર્વર્સનાધિકરણ છે. લાકડી અથવા પાષાણુની પુતળી
| SR No. | 010523 |
| Book Title | Tattvartha Sutra Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1973 |
| Total Pages | 895 |
| Language | Hindi |
| Classification | Book_Devnagari, Tattvartha Sutra, Tattvartha Sutra, & Tattvarth |
| File Size | 73 MB |