________________
४३२
श्रीदशवैकालिकसूत्रे
उपविष्टा वोत्तिष्ठेदेव तदा दीयमानमाहारादिकमकल्पिकं (तं) स्यादिति । तत्तात्पर्याऽवधारणेनेदमायाति-उत्थिता तादृशी गर्भवती यद्युत्थितैव, उपविष्टा व पविष्टेव दद्यात्तदा साधूनां नाऽकल्पिकं (तं) किन्तु ग्राह्यमेवेति स्थविरकल्पिकापेक्षमिदम् । जिनकल्पिभिस्तु प्रथम दिवसादेव तया दीयमानं न गृह्यते इति वृद्धाः ॥
'कालमासिनी' पदेन, पष्ठमासानन्तरं गर्भस्य गुरुत्वेनोत्थानादिक्रियायां तत्सञ्चलनादिना तस्या गर्भस्य च पीडाऽवश्यंभाविनीति संचितम् ॥ ४० ॥ ४१ ॥
४
૫
1
3
मूलम् - थणगं पिज्जमाणी (य), दारगं वा कुमारियं ।
૯
७
૧૦
तं निक्खिवितु रोयंतं, आहरे पाण-भोयणं ॥ ४२ ॥
૧૧ ૧૬
૧૨
૧૩
૧૪
૧૫
तं भवे भत्त-पाणं तु, संजयाण अकप्पियं ।
१७
૧૮
२२ २०
२२ १७
दिंतियं पडियाइक्खे, न मे कप्पइ तारिसं ॥४३॥ आहार देवे तो उससे दिया जानेवाला आहार अकल्प्य होता है। इसका तात्पर्य यह हुआ कि ऐसी गर्भवती स्त्री यदि बैठी हो और बैठी बैठी ही आहार देवे या खड़ी हो और खड़ी खडी ही आहार देवे तो साधुओं के लिये अकल्प नहीं है, किन्तु कल्पनीय ही है । यह बात, स्थविर - कल्पकी अपेक्षासे समझनी चाहिये। वृद्धोंका मत है कि जिनकल्पी महाराज, गर्भके प्रथम दिन से ही गर्भवती स्त्रीके हाथसे दिया जानेवाला आहार सर्वथा नहीं लेते हैं ।
'कालमासिनी' पदसे यह सूचित किया है कि छठे महीने के बाद गर्भ भारी हो जाता है, इस कारण हिलने-डोलने से गर्भवतीको तथा उसके गर्भको पीडा अवश्य होती है ॥ ४० ॥ ४१ ॥
રીતે આપવામાં આવતા આહાર અકલ્પ્ય અને છે એનું તાત્પર્ય એ થયું કે એવી ગર્ભવતી સ્ત્રી ને બેઠી હાય તેા એડી-મેડી જ આહાર આપે યા ઊભી હાય તા ઊભી ઊભી આહાર આપે તે સાધુને માટે તે અકલ્પ્ય નથી, પરંતુ કલ્પનીય છે આ વાત સ્થવિર-કલ્પની અપેક્ષાએ સમજવી જેઈએ વૃદ્ધોને મત એવા છે કે જિનકલ્પી મહારાજ ગર્ભના પ્રથમ દિવસથી જ ગર્ભવતી સ્ત્રીના હાથથી આપવામા આવતા આહાર સર્વથા લેતા નથી.
વાળમાસની એ શબ્દથી સૂચિત કરવામા આવ્યું છે કે છઠા મહીના પછી ગ ભારે થઈ જાય છે તેથી હીલ-ચાલ કરવાથી ગર્ભવતી તથા એના ગર્ભને भवस्य पीटा थाय छे (४०-४१)
