Page Text
________________
३७ राय धनपतसिंघ बहाउरका जैनागमसंग्रह नाग तेतालीस-(४३) मा. तापरित्यागः । ततश्च कथं नु नाम सुखनिवन्धनव्याद्यवगमात्तयोः संवेगस्थैर्ये स्यातां अव्यादिषु चाप्रतिबन्ध इति गाथार्थः । तथा चाह ॥ दवियं कारणगहिरं, विगिंचिवमसिवा खेत्तं च ॥ बारसहिं एस कालो, कोहाइविवेगजावम्मि ॥ ५॥ व्याख्या ॥ श्होत्सर्गतो मुमुकुणा अव्यमेवाधिकं वस्त्रपात्राद्यन्यछा कनकादि न ग्राह्य शिदकाहिसंदष्टादिकारणगृहीतमपि तत्परिसमाप्तौ परित्याज्यमत एवाह । अव्यं कारणगृहीतं किं विकिंचितव्यं परित्याज्यमनेकै हिकामुष्मिकापायहेतुत्वात् । पुरन्तायहाद्यपायहेतुत्वाद्दुरन्ताग्रहाद्यपायहेतुता च मध्यस्थैः स्वधिया नावनीयेति । एवमशिवादिदेनं च परित्याज्य मिति वर्तते।अशिवादिप्रधानं क्षेत्रं अशिवादिदेवम् । श्रादिशब्दातूनोदरताराजहिष्टादिपरिग्रहः। परित्याज्यं चेदमनेकैहिकामुष्मिकापायसंजवादितितथा हादशनि रेष्यत्कालः परित्याज्य इति वर्तते। तत एवापायसंजवादिति जावना । एतमुक्तं जवत्यशिवादिष्ट एष्यत्कालः छादशनि पैरनागतमेवोषितव्य इति।उक्तं च॥संवदरबारसएण,होहित्ति असिवं तितेत किंति,सुत्तलं कुवंता॥अतिसयमादीहिं नाऊणमित्यादि । तथा क्रोधादिविवेकानाव इति।क्रोधादयोऽप्रशस्तजावास्तेषां विवेकः नरकपातनाद्यपायहेतुत्वात्परित्यागः । नाव इति नावापाये कार्य इत्ययं गाथार्थः । एवं तावठस्तुतश्चरणकरणानुयोगमधिकृत्यापायः प्रदर्शितः । सांप्रतं अव्यानुयोगमधिकृत्य प्रदर्श्यते ॥ दवादिएहिं निच्चो,एगंतेणेव जेसिं अप्पा ज॥होश श्रलावो तेसिं, सुहउहसंसारमोकाणं ॥एए॥ व्याख्या॥अव्यादिनिः अव्यक्षेत्रकालजावैनारकत्व विशिष्टदेत्रवयोऽवस्थितत्वाप्रसन्नत्वादिनिनित्योऽविचलितखनावः । एकान्तेनैव सर्वथैव येषां वादिनामात्मा जीवः तुशब्दादन्यच्च वस्तु नवति संजायते अनावोऽसंजवस्तेषां वादिनाम् । केषाम् । सुखःखसंसारमोदाणाम् । तत्राहादानुनवलक्षणं सुखम् । तापानुजवरूपं कुःखम् । तिर्यग्नरनारकामरजवसंसरणरूपः संसारः। अष्टप्रकारकर्मबन्ध वियोगो मोदः । तत्र कथं पुनस्तेषां वादिनां सुखाद्यनावः। श्रात्मनोऽप्रच्युतानुत्पन्न स्थिरैकखजावत्वादन्यथा चापरिणतेः । सदैव नारकत्वादिनावादपरित्यक्ताप्रसन्नत्वे पूर्वरूपस्य च प्रसन्नत्वेनाजवनादेवं शेषेष्वपि नावनीयमिति गाथार्थः। ततश्चैवम् ॥ सुहउकसंपउँगो, न विद्यई निचवायपर्कमि ॥ एगंतलेअंमिश्र, सुहाकविगप्पणमजुत्तं ॥ ६० ॥ व्याख्या ॥ सुखःखसंप्रयोगः । सम्यक् संगतो वा प्रयोगः संप्रयोगः अकल्पित इत्यर्थः । न विद्यते नास्ति न घटत इत्यर्थः । क नित्यवादपदे नित्यवादान्युपगमे संप्रयोगो न विद्यते । कल्पितस्तु नवत्येव । यथाहुनित्यवादिनः । प्रकृत्युपधानतः पुरुषस्य सुखदुःखे स्तः। स्फटिके रक्ततादिवहुझिप्रतिबिम्बाधान्य इति । कल्पितत्वं चास्य आत्मनस्तत्त्वत एव तथा परिणतिमन्तरेण सु.
| SR No. | 010035 |
| Book Title | Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra |
| Original Sutra Author | Samaysundar, Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | Shravak Bhimsinh Manek |
| Publication Year | 1900 |
| Total Pages | 771 |
| Language | Prakrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 60 MB |