Page Text
________________
१८६]
[धर्मसंग्रहः-द्वितीयोऽधिकारः "गणिमं जाईफलफोफलाई, धरिमं तु कुंकुमगुडाई। मेज्जं चोपडलोणाइ, रयणवत्थाइ परिच्छेज्जं" ॥१॥ [सं.प्र.श्रा./५३ ]
धान्यं चतुर्विंशतिधा, व्रताधिकार एवोक्तं सप्तदशधापि । यतः - “साली १ जव २ वीहि ३ कुद्दव ४, रालय ५ तिल ६ मुग्ग ७ मास ८ चवल ९चिणा १०। तुवरि ११ मसूर १२ कुलत्था १३, गोहुम १४ निप्फाव १५ अयसि १६ सिणा १७" ॥१॥
धनं च धान्यं चेति समाहारः, अत्राग्रे च समाहारनिर्देशात् परिग्रहस्य पञ्चधात्वेनातिचारपञ्चकं सुयोजं भवति १।।
क्षेत्रं-सस्योत्पत्तिभूमिः, तत् त्रिविधं -सेतुकेतूभयात्मकभेदात् । तत्र सेतुक्षेत्रं यदरघट्टादिजलेन सिच्यते १, केतुक्षेत्रमाकाशोदकपातनिष्पाद्यसस्यम् २, उभयमुभयजलनिष्पाद्यसस्यम् ३। वास्तु-गृहादि ग्रामनगरादि च । तत्र गृहादि त्रेधा-खातं भूमिगृहादि १ उच्छ्रितं प्रासादादि २ खातोच्छ्रितं भूमिगृहोपरिगृहादिसन्निवेशः ३। क्षेत्रं च वास्तु चेति समाहारद्वन्द्वः २। ___ तथा रूप्यं-रजतं, घटितमघटितं चानेकप्रकारम् , एवं सुवर्णमपि, रूप्यं च स्वर्ण चेति समाहार: ३।
गावश्च मनुष्याश्चेति गोमनुष्यं तदादि यस्येति समासः, गवादि मनुष्यादि चेत्यर्थः, तत्र गवादि-गो-महिष-मेषा-ऽवि-करभ-सरभ-हस्त्यश्वादि, मनुष्यादि-पुत्र-कलत्रदास-दासी-कर्मकर-शुक-सारिकादि ४। ___ तथा कुप्यं-रूप्यसुवर्णव्यतिरिक्तं कांस्य-लोह-ताम्र-सीसक-त्रपु-मृद्भाण्ड-त्वचिसारविकारोदङ्कि-काष्ठ-मञ्चक-मञ्चिका-मसूरक-रथ-शकट-हलादिगृहोपस्कररूपमिति ५।
"यच्चात्र क्षेत्रादिपरिग्रहस्य नवविधत्वेन नवसङ्ख्यातिचारप्राप्तौ पञ्चसङ्ख्यात्वमुक्तम् , तत्सजातीयत्वेन शेषभेदानामत्रैवान्तर्भावात् । शिष्यहितत्वेन च प्रायः सर्वत्र
१. ई-मु० । ई-c. | ई-इति योगशास्त्रवृत्तौ प० ५३५, प्रवचनसारोद्धारवृत्तौ प० २०१ ॥ २. सणा-मु० ॥ ३. तुला-धर्मबिन्दुवृत्तिः प० ४०, पञ्चाशकवृत्तिः प० १६, तत्त्वार्थसूत्रस्य सिद्धसेनीयावृत्तिः ७।२४, प० ११०, योगशास्त्रवृत्तिः प० ५३६, प्रवचनसारोद्धारवृत्तिः प० २०० ॥ ४. रासभ-इति योगशास्त्र [प० ५३६] प्रवचनसारोद्धार [प० २०१] वृत्त्योः ॥ ५. रोदङ्किकाकाष्ठ इति योगशास्त्रवृत्तौ प० ५३५ । रोदन्ति(दङ्कि?) काकाष्ठ-तत्त्वार्थवृत्तिः सिद्धसेनीया । 'उदकोऽनुदके ३।३।१२३....घृतोदकश्चर्ममयं भाण्डम्' इति सिद्धान्तकौमुद्याम्" ॥ इति योगशास्त्रे टिप्पणे ११, प० ५३५ ॥ ६. नवविधसङ्ख्या मु० C. | P.L. धर्मबिन्दुवृत्तावपि-नवसङ्ख्या इति ।।
D:\new/d-1.pm53rd proof
| SR No. | 009691 |
| Book Title | Dharma Sangraha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandanbalashreeji |
| Publisher | Bhadrankar Prakashan |
| Publication Year | 2011 |
| Total Pages | 500 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Religion |
| File Size | 2 MB |